De sociale economie kan nog veel meer mensen activeren

Het uitgangspunt in de ViA-doelstelling voor werk en activering is dat iedereen tegen 2020 een kwaliteitsvolle en duurzame baan op maat van zijn of haar competenties heeft, ofwel op de gewone arbeidsmarkt, ofwel in de sociale economie of een andere arbeidsvorm. Daarvoor moet iedereen ook begeleiding op maat krijgen.

Bij mensen in armoede zal het vaak om geïntegreerde trajecten gaan, waarbij zowel aan arbeid als aan welzijn wordt gewerkt. Tegen die tijd moet Vlaanderen de beperkingen door sociaal-economische herkomst en de valkuilen en drempels bij het zoeken naar werk hebben weggewerkt. Dat gebeurt met behulp van een versterkt gelijkekansenbeleid en nieuwe instrumenten. Werkgevers bestrijden in 2020 actief de armoede en sociale uitsluiting door middel van hun diversiteitsbeleid en maatschappelijk verantwoord ondernemen, die verweven zitten in het personeelsbeleid.

MEER WERKZAAM EN WERKBAAR

Enkele doelstellingen uit het Pact 2020, dat wordt omschreven als ‘een nieuw toekomstproject voor Vlaanderen’, leunen zeer sterk aan bij die doelstellingen. Veelal vult het ene het andere aan. Zo wil het Pact de werkzaamheidgraad van vrouwen verder doen stijgen. De werkbaarheidgraad geeft aan welk percentage van de werknemers een baan heeft die genoeg leermogelijkheden biedt, goed te combineren valt met het privéleven en geen aanleiding geeft tot werkstress of motivatieproblemen.

Als alles naar plan verloopt, verdubbelt tegen 2020 voor kansengroepen (allochtonen, personen met een arbeidshandicap en 50-plussers) de jaarlijkse groei tot minstens 1 procentpunt. De Europese doelstelling voor 55-plussers, een werkzaamheidgraad van 50 procent, komt daarmee in zicht.

Het aantal kortgeschoolden op de arbeidsmarkt is in 2020 met de helft verminderd. Tegen dan ligt het aandeel inwoners dat in armoede leeft en geconfronteerd wordt met sociale uitsluiting, laag in vergelijking met de best presterende EU27-landen, wat betekent dat in 2020 in Vlaanderen elk gezin minstens een inkomen heeft dat de Europese drempel van armoederisico haalt.

De intensieve bestrijding van armoede en sociale uitsluiting op meerdere vlakken resulteert onder meer in een halvering van het aantal kinderen dat geboren wordt in armoede. Alle maatschappelijke actoren worden actiever bij het beleid betrokken. Meer organisaties en ondernemingen nemen maatschappelijke verantwoordelijkheid op en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is algemeen verspreid. Organisaties en ondernemingen worden daarbij ondersteund door de sociale partners en de overheid.

SOCIAAL MAAR OOK ECONOMISCH

Een belangrijk instrument bij de realisatie van al die doelstelling wordt zonder twijfel de sociale economie. Maar Jan Van Roie, de directeur van een groepje sociale restaurants in Antwerpen (zie kader), wijst ook op een gevaar van de sociale economie.

‘Organisaties zoals de onze hebben uiteraard een sociaal verhaal, maar het gevaar dreigt dat alle aspecten ervan sociaal moeten worden. Maar dan kunnen we onmogelijk overleven. Wij krijgen wel wat subsidies, maar 80 procent van onze inkomsten komt van onze klanten. Wij hebben twee duidelijke sociale doelen, maar we gaan niet in op vragen om er nog andere bij te nemen.

Je kan niet alles doen.’ Hij ziet voor de toekomst in Vlaanderen overigens nog heel wat perspectieven voor de verdere activering van sociaal zwakkeren. ‘Op het vlak van werkaanbod via de sociale economie kan Vlaanderen nog een fikse stap vooruit zetten.

Er vallen heel wat mensen voor onze economie te reactiveren. De overheid moet dat gestaag blijven steunen, zelfs meer en meer. Maar er moet genoeg economische context voor bestaan. Best kunnen we de opleiding van sociaal zwakkeren financieren om hen te helpen in het arbeidscircuit te stappen. Daarin moeten we niet spectaculair veel middelen pompen.