Kan 'een beetje inflatie' de wereld redden?

The Economist is voor mij als een trouwe vriend die elke week op bezoek komt en mij verblijdt met nieuwe inzichten. Maar zoals bij elke goede vriendschap moet je het soms ook grondig oneens kunnen zijn.

Dat is deze week het geval met de opinie over centraal bankiers. Het weekblad stelt vast dat de inflatie over heel de westerse wereld fors terugvalt. En koppelt daar de mening aan dat Europese en Amerikaanse centraal bankiers nog veel meer dan nu al het geval is de kraan moeten opendraaien om 'een beetje inflatie' te creëren, idealiter zo'n 2 à 4 procent.

Op meerdere vlakken ben ik het met de analyse van mijn lijfblad oneens. Ten eerste vind ik The Economist intellectueel oneerlijk als ze stellen dat 'ultralage inflatie de neiging heeft samen te gaan met een zwakke economie en hoge werkloosheid'. Het blad suggereert zo dat hoge werkloosheid voortvloeit uit lage inflatie.

Mij lijkt de causalteit veeleer omgekeerd: de lage inflatie lijkt me in het geval van bijvoorbeeld Frankrijk en Spanje eerder een logisch uitvloeisel van een economie die onder structurele problemen en een zware schuldenlast gebukt gaat. En die structurele problemen ga je niet oplossen door even de geldpersen wat sneller te laten draaien. 

The Economist concludeert met de stelling dat inflatie 'niet het probleem van vandaag is' en de impliciete boodschap dat we het dus rustig kunnen negeren. Dat is om twee redenen fout.

Sedlacek

Ten eerste is het waanzin te denken dat centraal bankiers een beetje inflatie kunnen in het leven roepen en dan indien nodig zonder probleem de demon weer kunnen opsluiten. De toenmalige Bundesbank-voorzitter Karl-Otto Pöhl had gelijk toen hij in de vroege jaren tachtig inflatie met tandpasta vergeleek: eenmaal uit de tube, krijg je het goedje nooit meer netjes onder controle.

Ten tweede is het fout puur te focussen op de inflatie in de reële economie. Centraal bankiers pompen enorme hoeveelheden cash in de financiële economie, in de hoop dat geld van Wall Street naar Main Street doorsijpelt. Maar dat gebeurt niet, om de eenvoudige reden dat consumenten en bedrijven nog altijd te druk bezig zijn hun schuldenexcessen uit te zweten.

En dus is er stilaan een zorgwekkende inflatie in financiële activa: Wall Street zette vrijdag zijn 33ste record van 2013 neer en de enorme beleggershonger naar Twitter, een verlieslatende zeven jaar oude microblogsite, illustreerde een dag eerder dat de aandelenmarkten aardig aan het schuimen zijn. 

The Economist doet met z'n oproep om 'een beetje inflatie' te creëren niks anders dan oproepen tot een ondemocratische transfer van schuldeiser naar schuldenaar.  Het kan best zijn dat 'een beetje inflatie' de beste manier is om onze reële schuldenberg geruisloos af te toppen en via financiële repressie is die sluipende taks op de spaarder al jaren een feit, maar noem dan toch gewoon een kat een kat.

De redenering is dat als centraal bankiers massaal staatspapier opkopen, overheden goedkoper schulden kunnen blijven aangaan om de economie te stimuleren. Schulden als oplossing voor schulden, dat wringt. Lees terzake eens het verhelderende en provocerende interview dat zaterdag in De Tijd verscheen met de Tsjechische econooom Tomáš Sedláček. 

Mensen in het Krugman-kamp pleiten ervoor meer schulden aan te gaan, zodat de groei weer aantrekt, zodat we de schulden beter kunnen terugbetalen. Ik probeer zo trouw mogelijk te blijven aan hun redenering. Neem het middelste deel van de zin eens weg. Meer schulden aangaan, om beter de schulden te kunnen terugbetalen. Dat krijg je toch niet uitgelegd?

The Economist is ook weinig consequent. Terwijl het blad westerse centraal bankiers aanraadt alle orthodoxie te laten varen om de economie te stimuleren, looft het blad enkele pagina's verder de Russische centrale bank omdat die zich niet zomaar voor de kar van Vladimir Poetin laat spannen. 

Voor alle duidelijkheid: over Rusland heeft The Economist overschot van gelijk. Daar kunnen de centraal bankiers onmogelijk alle foute beleidskeuzes van het Kremlin rechttrekken. Hoog tijd dat we ook onze centraal bankiers niet langer als supermannen zien die crisis na crisis bestrijden terwijl de politici rustig achterover leunen.