Georges-Louis Bouchez (MR): 'De Vlaamse partijen lijken zich al te hebben neergelegd bij zege Vlaams Belang'

De verwachtingen zijn hooggespannen als Georges-Louis Bouchez plaatsneemt achter de micro van onze studio. De voorzitter van de Franstalige liberalen had aangekondigd dat hij tegen de verkiezingscampagne Nederlands zou spreken. 'Het is zoals bij verzekeraars, je moet de kleine lettertjes lezen. Ik heb nooit gezegd dat het nu al zover zou zijn', zo maakt hij er zich met een grapje in het Frans van af.

Om vervolgens voor de aanval te kiezen. 'Het is toch curieus: als je tweetalig bent, ben je in dit land briljant, zelfs al zeg je dan dommigheden in het Nederlands en het Frans. Als tweetaligheid het summum is, stop dan met verder te zoeken, dan kennen we de volgende premier: Raoul Hedebouw (PVDA-kopstuk, red.).'

Bouchez vindt dat het er niet toe doet. Zo speelt het voor hem ook geen rol of de volgende regering na de verkiezingen van 9 juni een minderheid kent aan Vlaamse of aan Franstalige zijde, als ze maar muizen vangt, want dat was volgens hem het euvel van Vivaldi. Die heeft haar job gedaan als crisisregering, maar de zevenpartijencoalitie was niet ontworpen voor grote hervormingen.

Grote liefde

Het was ook nooit grote liefde van de kant van Bouchez, die vaak het verwijt kreeg het regeringswerk onmogelijk te hebben gemaakt. Nu gaat hij daarin zelfs nog een level hoger: hij wil een parlementaire onderzoekscommissie over de nucleaire uitstap, omdat minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) de regering zou hebben gemanipuleerd. Premier Alexander De Croo (Open VLD) spreekt van een achterhoedegevecht.

Bouchez: 'Iedereen mag erover denken wat hij wil, maar je kan toch niet anders dan vragen stellen als je de feiten op een rij zet. In september 2021 zei de minister van Energie in de regering dat de kernuitstap perfect kon, en in maart 2022 luidde het dat het niet kon. De oorlog in Oekraïne was zogezegd de reden, maar we wisten toch al langer dat Rusland geen betrouwbare partner was. Ik ben het zat dat er in de politiek nooit iemand verantwoordelijk is, voor niks. Ik wil trouwens een onderzoekscommissie over het energiebeleid van de voorbije twintig jaar, de MR is niet bang voor die transparantie.'

Uw vicepremier David Clarinval heeft dat toch allemaal mee goedgekeurd, in voortdurende samenspraak met u?

Bouchez: 'Er is informatie achtergehouden. Denkt u nu werkelijk dat ik een imbeciel ben, en dat ik voor de televisiecamera's inging tegen het advies van de premier, de minister van Energie, de hoogspanningsnetbeheerder Elia en Engie dat de levensduur van de kerncentrales niet verlengd kon worden, zonder daarover zeker te zijn? Ik had informatie die nooit is meegedeeld aan de regeringstafel.'

Is de oprichting van zo'n parlementaire onderzoekscommissie een breekpunt om in een regering te stappen?

Bouchez: 'We zullen al het nodige doen. De dag na de verkiezingen begin ik er in de Kamer aan. Buiten de vraag naar de politieke verantwoordelijkheid en aanbevelingen vind ik dat er ook een Hoog Commissariaat voor Energie moet komen, dat op objectieve wijze alle elementen kan geven die nodig zijn om in alle transparantie een energiebeleid uit te tekenen.'

Voedt u de antipolitiek niet, door telkens tekeer te gaan tegen de regering waarvan de MR deel uitmaakt? U verdedigt Vivaldi niet.

Bouchez: 'Weet u waarom de populisten winnen? Omdat alle partijen altijd willen doen geloven dat alles gewonnen is en formidabel is geweest. Terwijl de realiteit is dat deze regering heeft gedaan waarvoor ze is ontworpen: het bestieren van crisissen, maar ook niet meer dan dat.'

'Na achttien maanden van politieke schijnbewegingen is de regering in tien dagen tijd op de been gebracht, uit vrees voor een tweede covidgolf. Maar ze had geen ideologische samenhang om grote hervormingen door te voeren. En dus kan je ook niet zeggen dat Vivaldi is mislukt. Maar nu moeten we die hervormingen wel doorvoeren. Ik vraag de kiezers daar een sterk mandaat voor. Met eenzelfde uitslag als in 2019 krijgen we geen andere uitkomst.'

Wie gelooft na Vivaldi nog dat het straks allemaal beter zal gaan?

Bouchez: 'Oh, maar het is een fabeltje dat Vivaldi het vertrouwen in de politiek zou hebben vernietigd. Of dat het door mijn houding is dat Vivaldi geen resultaten heeft geboekt. Het is toch niet door Vivaldi dat populisten in heel Europa, en het Vlaams Belang in Vlaanderen, aan een opmars bezig zijn?'

Geen coalitie met zeven partijen meer dus, maar wat dan wel?

Bouchez: 'Een meer coherente coalitie, zoals de Zweedse regering dat was. Weet u, we zouden twee politieke blokken moeten hebben met een scheidsrechter in het midden, dat zou al beter zijn. Een regering waar rood, blauw en de centristen (CD&V en Les Engagés, red.) deel van uitmaken, zou veel meer kunnen realiseren dan een regering met ook nog eens de groenen erbij.'

'Maar waar ik echt op hoop, is dat de meest centrumrechtse coalitie die mogelijk is op de been wordt gebracht. En dan wil ik geen 150 maatregelen, maar drie of vier grote hervormingen doorvoeren. Het land, en Franstalig België in het bijzonder, heeft behoefte aan een grote hervorming in werk en fiscaliteit en rond de toekomst van kernenergie. En we moeten het onderwijs hervormen. Daarnaast is er nog het belangrijke veiligheidsdossier.'

'Er is daarover een centrumrechts blok mogelijk, maar als de Walen en Brusselaars morgen meer werkloosheid, een dalend onderwijsniveau en 20 miljard meer belastingen willen betalen, dan moeten ze voor de coalitie PS-Ecolo-PTB stemmen. De mensen weten voor welke keuze ze staan.'

Is dat wel de echte keuze? Zal op 10 juni de vraag niet zijn hoe het begrotingstekort moet worden teruggedrongen? Volgens een doorrekening van het Planbureau doet het MR-programma het deficit nog het meest van al toenemen.

Bouchez: 'Laat me alvast deze belofte doen: als de MR de grootste Franstalige partij wordt, zullen we de grote hervormingen die het land nodig heeft uitvoeren. Anders zal ik niet meer opkomen bij de verkiezingen daarna. En wat zegt het Planbureau? Dat onze voorstellen tot de meeste extra jobs en de meeste groei leiden. Dat is hoe je de overheidsfinanciën structureel weer op orde krijgt. Wij zijn niet voor harde besparingen, zoals de PS beweert, maar we zijn voor een fiscale schok die meer mensen aan het werk moet zetten en de economie aanzwengelt. Ik ga dat programma niet aanpassen, omdat het Planbureau de budgettaire impact daarvan niet kan berekenen.'

Hervormingen werpen op termijn vruchten af, maar een volgende regering zal toch meteen maatregelen moeten nemen om het tekort onder 3 procent te brengen. Hoe wil de MR dat doen?

Bouchez: 'De N-VA stelt vijf indexsprongen voor, waardoor zij volgens het Planbureau de beste budgettaire leerling zijn, maar ik denk niet dat de mensen daar gelukkig van worden. Wij willen geen blind besparingsbeleid. Wat wij wel voorstellen, en de PS valt ons daarop aan, is dat de uitgaven in de gezondheidszorg niet meer dan volgens de reële behoeftes zouden groeien. U zoekt nog geld? Elk jaar gaat er een miljard naar de ziekenfondsen voor de uitvoering van gedelegeerde opdrachten. Waarom zou de federale overheid dat niet zelf doen? Dat miljard is pure verspilling.'

Je zal toch veel verder moeten gaan dan dat, wil je het deficit naar 3 procent krijgen?

Bouchez: 'Daarom staat in ons programma dat we de gouden regel van Europa - een deficit van hoogstens 3 procent en een schuld die niet hoger ligt dan 60 procent - in de grondwet willen vastleggen. Als een regering onder die lat gaat, valt ze terug op een regime van voorlopige twaalfden, waardoor ze niet meer kan uitgeven dan in de maanden voordien.'

'De groei van de uitgaven onder controle houden is de kern van het MR-programma. Dat kan volgens onze berekeningen een besparing van 18 miljard euro tegen 2030 opleveren. Het belangrijkste is dat we het aantal inactieven verminderen, want dat weegt budgettair nog het zwaarste door. Iedereen weet intussen dat we de werkloosheidsuitkeringen na twee jaar willen afschaffen. En wat misschien niet de meest populaire maatregel is, is ons voorstel om het aantal sociale voordelen dat iemand tegelijk boven op het leefloon kan krijgen, te plafonneren. Nu is het vaak niet interessant om te gaan werken en al die sociale voordelen te verliezen. Je zal dus wat minder genereus moeten zijn met al die sociale hulp.'

Gelooft de kiezer het nog, als u hem de verandering belooft?

Bouchez: 'Natuurlijk zijn heel wat mensen gedesillusioneerd, die er niet meer in geloven. Maar ik ga niet dramatisch doen, zoals veel van mijn collega's. Ik denk dat de kiezer verandering wil, maar nog niet altijd weet op wie hij moet stemmen. Het komt er dus op aan een enthousiasmerend project voor te stellen, met het nodige voluntarisme en optimisme. Het is dat, of de politieke somberheid voortzetten, zoals het geval is in de Vlaamse politiek.'

'Al vijf jaar lang hoor ik de Vlaamse partijen zeggen dat het Vlaams Belang gaat winnen. Soms krijg ik zelfs het gevoel dat ze de strijd hebben opgegeven, dat ze zich hebben neergelegd bij een zege van extreemrechts. Ze zouden beter uitleggen waarom ze beter zijn dan het Vlaams Belang. En een beetje meer enthousiasme tonen, en wat minder defaitisme.'