Twitter en Facebook blokkeren account Trump

Zowel het sociale netwerk Facebook als de berichtendienst Twitter zetten woensdag de grote middelen in tegen de Amerikaanse president Donald Trump nadat een video van hem al even online figureerde . In de video herhaalde Trump nogmaals dat de verkiezingen 'gestolen waren', maar riep zijn aanhangers wel op naar huis te gaan.

Twitter maakte het eerst onmogelijk de video verder te verspreiden. Retweets, likes of antwoorden waren niet mogelijk, 'vanwege een risico op geweld'. Een tweet die vicepresident Mike Pence door het slijk haalde, kreeg dezelfde behandeling. Maar in de uren daarna kwam er een zelden geziene escalatie. Twitter verdwijderde de video en gooide het account van Trump voor twaalf uur op slot. Twitter dreigde er zelf mee om het account van Trump definitief op te schorten als hij zich in de toekomst niet aan de richtlijnen houdt. 'Ons beleid rond het openbaar belang eindigt als we denken dat het risico op schade groter is.'

De maatregelen overstijgen het draaiboek dat Twitter begin oktober aan de wereld, presenteerde, maar nooit uit de kast hoopte te moeten halen. Foute claims over een verkiezingsoverwinning zouden een label krijgen, tweets die opriepen om tussen te komen in het verkiezingsproces zouden verwijderd worden. Ook toen al voorzag Twitter de mogelijkheid om misleidende tweets van belangrijke Amerikaanse politieke figuren 'achter een gordijntje' te plaatsen en de verspreiding tegen te gaan door geen retweets, likes of andere interactie mogelijk te maken.

Spagaat

Woensdag kwamen al die ingrepen samen op de tijdslijn van Donald Trump. Talloze schuimbekkende tweets over fraude bij de extra Senaatsverkiezingen in Georgia en over de certificatie van de presidentsverkiezingen door de Senaat kregen het labeltje 'dat deze claim over verkiezingsfraude betwist is'. Maar ze konden wel zonder problemen verder verspreid worden, weliswaar na het wegklikken van nog een extra waarschuwingsvenster. De video waarin Trump zijn aanhangers uiteindelijk oproept naar huis te gaan en de tweet over Pence konden dus niet verspreid worden 'vanwege een risico op geweld'.

Ook Facebook holde woensdag achter de feiten aan. De beruchte video kreeg eerst een label, dat doorverwees naar het informatiecentrum dat Facebook heeft opgezet. Maar de video verspreiden kon nog altijd, en dat deden 72.000 mensen rond half twaalf woensdagavond Belgische tijd al. Ook de andere, meer opruiende berichten, van eerder op de avond speelden voor een groot publiek. Daarna ging de video toch offline. 'We namen de beslissing omdat deze berichten het risico bijdragen aan geweld dan de kans erop verminderen', aldus Facebook in een blogpost. En finaal ging ook Trumps account voor 24 uur op slot.

Spagaat

Facebook en Twitter zaten lang in een moeilijk spagaat: moet je misleidende informatie louter labelen en mensen hun eigen mening laten vormen, of snel ingrijpen en de verspreiding ervan actief tegengaan? Aan dat laatste wilden sociale media zich tot nu niet wagen. Kevin Roose, techcolumnist van The New York Times, maakte woensdagavond de inschatting dat dat nu wel eens zou kunnen keren. 'Ik kan verkeerd zijn, maar ik denk dat het bericht van Trump ervoor zorgt dat de sociale media handen vasthouden en springen.'

Die inspanning is niet evident, omdat er naast de publieke pagina's ook veel achterkamertjes zijn op sociale media. Facebook worstelde in november al met het fenomeen van de Stop The Steal-groepen, waarin aanhangers van Trump zich groepeerden en verzetten tegen de verkiezing van de Democraat Joe Biden tot de nieuwe Amerikaanse president. Sommige werden verwijderd, maar zeker niet allemaal. Enkele Amerikaanse media meldden dat woensdag in de gesloten Facebook-groepen werd opgeroepen tot geweld in de marge van de rally.

Er lijkt zo geen beginnen aan om misleidende of tot geweld aanzettende berichten helemaal van de platformen te bannen - zeker als die er maar schoorvoetend of halfslachtig aan beginnen. En zelfs als Facebook en Twitter toch forser ingrijpen, dan krijgen andere echokamers plots succes, bleek al vlak na de verkiezingen. Rechts conservatief Amerika verzamelde zich toen plots op Parler, een platform dat de vrije meningsuiting aan de borst drukte en zo min mogelijk beloofde in te grijpen.