Miljoenentegenvaller voor begroting door hogere rente
De sterker dan verwachte stijging van de rente zadelt de overheid in ons land op met rentebetalingen die tientallen of zelfs een paar honderd miljoenen euro hoger liggen dan begroot.
Met de uitgifte van schatkistcertificaten op drie en zes maanden haalde de Schatkist dinsdag 2,6 miljard euro op. Ze betaalde daarvoor een rente van respectievelijk 2,31 en 2,57 procent. Dat laatste peil is het hoogste sinds 2008. De rentes liggen hoger dan verwacht, want bij de opstelling van de begroting voor 2023 ging de regering uit van een kortetermijnrente van gemiddeld 1,9 procent.
Dat lijkt een te optimistische schatting. De Europese Centrale Bank (ECB) gaat in haar jongste prognoses uit van een gemiddelde kortetermijnrente in de eurozone van 2,9 procent. Dat is de verwachte marktrente, die van nabij de beleidsrente van de ECB volgt. Die ligt nu op 2 procent, maar de komende maanden zijn nog twee verhogingen met telkens 0,5 procentpunt gepland.
Wat overheden moeten betalen voor hun kortetermijnfinanciering kan wat afwijken van de marktrente, in functie van hun kredietwaardigheid.
Hogere rentelasten
De Schatkist heeft voor 33 miljard euro schatkistcertificaten uitstaan die ze dit jaar moet herfinancieren en plant 1 miljard extra op te halen. Dat moet gebeuren tegen hogere rentes. Een stijging van de rente met 1 procentpunt verhoogt de rentelasten van de kortetermijnschuld met 361 miljoen euro, berekende het monitoringcomité, het team van hoge ambtenaren dat de begroting opvolgt, in een recent rapport.
Op de langetermijnschuld heeft de rentestijging minder impact. De Schatkist heeft de lage rente van de voorbije jaren aangegrepen om schulden goedkoop te herfinancieren en de looptijd ervan te verlengen. Daardoor sijpelen de hogere marktrentes trager door.
De regering is bij de begrotingsopmaak uitgegaan van een langetermijnrente van 2,1 procent. Momenteel ligt die in de buurt van 2,9 procent, waar in december 2021 de rente op een Belgische overheidsobligatie met een looptijd van 10 jaar nog negatief was. De Schatkist plant dit jaar voor 45 miljard euro obligaties uit te geven om het begrotingstekort en vervallen schulden te financieren. Volgens het monitoringcomité verzwaart een rentestijging met 1 procentpunt de rentelasten op de langetermijnschulden met 303 miljoen euro.
Dat brengt het totaal, voor de korte- en de langetermijnschuld, op 664 miljoen euro extra rentebetalingen.
Begrotingscontrole
De rentelasten op de overheidsschuld bedroegen in 2022 1,5 procent van het bruto binnenlands product (bbp), het laagste peil sinds lang en het gevolg van de lage en zelfs negatieve rentes van de jongste jaren. In de begroting voor 2023 is ervan uitgegaan dat de rentelasten dit jaar stijgen tot 1,7 procent van het bbp. Dat is het niveau van 2021, terwijl het in 2017 nog 2,4 procent was. Dat betekent ongeveer 1,1 miljard euro meer rentebetalingen.
Het wordt in de praktijk waarschijnlijk een stuk meer. Hoeveel hangt af van hoe de rente in de loop van dit jaar evolueert. Vooral de langetermijnrente is nogal volatiel en moeilijk te voorspellen. Het gevolg is een hoger begrotingstekort of tijdens de begrotingscontrole dit voorjaar een zoektocht door de regering naar extra besparingen of extra inkomsten.
Meest gelezen
- 1 Verkoop e-auto's trekt aan, Tesla halveert in Europa
- 2 ‘Van 0 naar 1939 in 3 seconden’: affiches dopen Tesla om tot ‘Swasticar’
- 3 Musk botst op weerstand bij Amerikaanse ambtenaren
- 4 De Wever saneert dit jaar hooguit de helft van wat Europa vraagt
- 5 Jarenlange rechterhand van De Wever maakt comeback in Antwerpse politiek