Twitter plakt waarschuwing bij zijn bekendste gebruiker

Voor Twitter is het al lang een uiterst moeilijke balans: zijn bekendste gebruiker, tevens de machtigste man ter wereld, gaat op het sociale medium wild tekeer tegen tegenstanders, en treedt daarbij de waarheid regelmatig zwaar met de voeten. Met het heilige principe van vrije meningsuiting in het achterhoofd liet het bedrijf uit San Francisco steeds betijen, ook al leek Donald Trump de spelregels van Twitter zelf te overtreden. 

Nu verandert het bedrijf het geweer van schouder. Bij twee tweets van de Amerikaanse president over vermeende fraude bij verkiezingen per brief, een optie die in sommige staten waaronder Californië wordt overwogen voor dit najaar vanwege de coronapandemie, plaatste Twitter een waarschuwing.

Trump zei dat er 'GEEN ENKELE (ZERO!) manier is waarop stemmen per post iets minder zullen zijn dan substantieel frauduleus'. Volgens Trump zouden 'brievenbussen geplunderd worden, stembiljetten vervalst worden of zelfs illegaal geprint en frauduleus ondertekend'.

De tweets werden voorzien van een blauw label met een uitroepteken en de woorden: 'Lees de feiten over verkiezingen per post.' Wie erop klikt, komt bij een rechtzetting die de uitlatingen van Trump over kiesbrieffraude ontkracht. Daarbij staan ook verwijzingen naar uitspraken van experts en artikels uit de pers, waaronder van de door Trump zo verafschuwde nieuwszender CNN. Over verkiezingsfraude circuleren al langer hardnekkige complotten in rechtse kringen in de VS, maar er bestaan geen bewijzen voor. 

'Deze tweets bevatten mogelijk misleidende informatie over kiesprocessen en zijn aangegeven om extra context te voorzien rond verkiezingen per brief', reageerde een woordvoerder van Twitter kort op de ingreep. Het waarschuwingslabel is misschien niet groot, maar de stap van Twitter om als arbiter op te treden op zijn platform is dat wel. Volgens het bedrijf past het nieuwe regels toe die het invoerde in de strijd tegen desinformatie over Covid-19. Samen met de pandemie brak ook een golf van nepnieuws uit, en Twitter greep die apolitieke crisis aan om iets assertiever te worden in zijn aanpak. 

Twitter kiest ervoor foutieve informatie te verdunnen in plaats van te verwijderen door meer correcte informatie te injecteren, zegt Ike Picone, mediaprofessor van de VUB. 'Twitter breidt die aanpak nu uit naar onderwerpen die niet louter over het virus gaan. Die aanpak getuigt van een genuanceerdere visie op de vrijheid van meningsuiting, die aanknoopt bij wat dat recht origineel beoogde: dat iedereen zijn mening kan uiten vrij van religieuze of politieke dogma’s, niet zozeer een vrijgeleide voor feitelijke leugens.'

Moeilijke balans

De balans zoeken tussen vrije meningsuiting en de waarheid is al jaren bijzonder moeilijk voor de grote sociale media van Silicon Valley. Er komt veel kritiek op de grote techbedrijven omdat ze te weinig oog hebben voor het laatste, en omdat ze te veel vrij spel geven aan beledigende trollen en andere schadelijke bots. Maar ze zijn beducht voor beschuldigingen van censuur. Trump postte dezelfde claims ook op Facebook, maar daar kwam geen factcheck bij. Dat bedrijf zegt dat 'het publiek een robuust debat over het verkiezingsproces moet hebben'. 

Trump gebruikt Twitter al van lang voor zijn politieke carrière als favoriete uitlaatklep richting intussen meer dan 80 miljoen volgers. Toen hij president werd, was er nog speculatie dat Trump zijn impulsieve en furieuze boodschappen zou intomen, maar die hoop bleek ijdel. Meer nog, vanuit het Witte Huis blijft de grofgebekte president vanuit de heup berichten de wereld insturen, vaak tientallen per dag. Daar zitten aan de lopende band zuivere complottheorieën bij.

De voorbije dagen stuurde Trump meerdere tweets over Lori Klausutis, een in 2001 overleden medewerkster van de tv-figuur en ex-Congreslid Joe Scarborough, waarin Trump suggereert dat Scarborough betrokken zou zijn bij haar dood. De weduwnaar van Klausutis smeekte deze week in een brief naar Twitter-CEO Jack Dorsey om de pijnlijke tweets van Trump te verwijderen, verwijzend naar 'verschrikkelijke leugens'. De tweets (en de Facebook-berichten) blijven vooralsnog staan, zonder enig label.

Ziedend

Het hoeft niet te verbazen dat Trump en zijn entourage ziedend reageerden op de tussenkomst van Twitter. 'We hebben altijd geweten dat Silicon Valley alles zou doen om te verhinderen dat president Trump zijn boodschap bij zijn kiezers zou krijgen', zei campagneleider Brad Parscale. 

De volgende ochtend dreigde Trump ermee om sociale media aan banden te leggen of zelfs het zwijgen op te leggen omdat ze conservatieve stemmen benadelen. 'Doe beter. NU', klonk het in een tweet.