Verenigde Arabische Emiraten sluiten vrede met Israël

Israël en de Verenigde Arabische Emiraten hebben donderdagmiddag bekendgemaakt dat ze hun bilaterale relatie zullen normaliseren. 'Dit is een historische doorbraak die de vrede in het Midden-Oosten zal bevorderen', luidt het in een gezamenlijk communiqué van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, de Amerikaanse president Donald Trump en Mohammed bin Zayed, de kroonprins van de Abu Dhabi en de feitelijke leider van de Emiraten.

Tot dusver waren Egypte (sinds 1979) en Jordanië (sinds 1994) de enige Arabische landen die Israël erkenden. De diplomatieke doorbraak kwam er via bemiddeling door de Verenigde Staten. President Trump kondigt al jaren aan dat hij vrede in het Midden-Oosten zal bewerkstelligen en een oplossing voor het decennia oude Israëlisch-Palestijnse conflict wil bereiken.

Onder de auspiciën van zijn schoonzoon Jared Kushner raakten de VS tot dusver echter niet veel verder dan een economisch plan ter waarde van 50 miljard dollar voor de Palestijnen en een vredesplan waarbij de Palestijnen Trump ervan betichten vooral de kant van Israël te kiezen. 'Palestina is niet te koop', liet Ismail Haniyeh, de leider van de radicale Palestijnse beweging Hamas, eerder dit jaar weten.

Zo liet Trump de Amerikaanse ambassade verhuizen van Tel Aviv naar Jeruzalem, wat diplomatiek zeer gevoelig ligt en erkende hij de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, alsook de annexatie van de Golanhoogvlakte in 1967 op Syrië. De 'Visie voor Vrede' die Trump eind januari voorstelde, wordt nu ook als blauwdruk geciteerd in het communiqué.

Tweestatenoplossing

Het Abraham-akkoord, genoemd naar de oervader in zowel het christendom, het judaïsme als de islam, geldt niettemin als een hoogtepunt in Trumps buitenlandbeleid, dat een belangrijke rol kan spelen in de strijd om de invloedrijke joodse stem bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen begin november. Volgens kroonprins Mohammed was zijn handreiking richting Israël noodzakelijk om de weg te helpen plaveien richting een tweestatenoplossing met de Palestijnen. Israël belooft alvast zijn verdere annexatie van delen van de Westelijke Jordaanoever stop te zetten, en zijn claim op soevereiniteit in de bezette gebieden voorlopig te laten vallen.

Of het zich volledig zal terugtrekken uit de Jordaanoever, zijn ijzeren grip op de Gazastrook zal versoepelen en wat er moet gebeuren met de gedeelde claim op Jeruzalem: dat is echter nog zeer onduidelijk en lijkt ook niet meteen beantwoord te worden. De eerste Palestijnse reacties klinken alvast een pak minder hoopvol.

De Verenigde Arabische Emiraten worden zo'n beetje verweten de Palestijnse zaak uit te verkopen. 'Dit akkoord is gevaarlijk en geldt als een gratis beloning voor de Israëlische bezetting, misdaden en schendingen ten koste van het Palestijnse volk', reageerde Hamas.

Iran

Vermoedelijk is het vredesakkoord echter ook deels ingegeven door de toenemende militaire invloed van Iran in de regio, een erfvijand van zowel Israël, de VS als de Arabische Golfstaten. Van het imploderende Libanon, waar Hezbollah geregeld met aanvallen dreigt, over Syrië en Irak tot Jemen: een halve maan vol Iraanse bondgenoten hangt dreigend boven de Israëlische, Amerikaanse en Arabische belangen in de regio. Zelfs nadat de VS begin dit jaar Qassem Souleimani hebben gedood, de machtige topgeneraal die het Iraanse Midden-Oostenbeleid uitstippelde.

'Alle drie de landen kijken aan tegen vele gedeelde uitdagingen', staat ietwat mysterieus te lezen in het communiqué. 'Dit akkoord is een nachtmerrie voor Iran', liet Brian Hook, Trumps speciale gezant voor Iran, echter weinig aan de verbeelding over.

Nog meer akkoorden?

Trump laat ook uitschijnen dat 'bijkomende diplomatieke doorbraken met andere landen' nabij zijn. 'Het ijs is gebroken. Ik verwacht dat meer Arabische en islamitische landen de Verenigde Arabische Emiraten zullen volgen en hun relatie met Israël zullen normaliseren.'

Zo waren er het voorbije jaar al informele contacten tussen Israël en Saudi-Arabië, waar de jonge, machtige kroonprins Mohammed bin Salman - een persoonlijke vriend van Kushner - een nieuwe koers ambieert. Bahrein loofde donderdag alvast de doorbraak tussen Israël en de Verenigde Arabische Emiraten, net als de Egyptische president Abdel Fattah al-Sisi.

De komende weken zullen delegaties van beide landen samenzitten om bilaterale akkoorden te sluiten over een resem aangelegenheden, van veiligheid, direct vliegverkeer en toerisme, wederzijdse investeringen en de opening van ambassades op elkaars grondgebied. En er komt snel een ceremonie op het Witte Huis, waar Trumps voorgangers Jimmy Carter en Bill Clinton destijds de Israëlische vrede met respectievelijk Egypte en Jordanië bezegelden.