Turkse drones en Syrische huurlingen poken conflict Nagorno-Karabach op

Het conflict tussen Azerbeidzjan en Armenië over Nagorno-Karabach, het twistgebied in Azerbeidzjan dat door Armeense strijdkrachten wordt bezet, wordt almaar bloediger. Er zouden al minstens 223 mensen zijn omgekomen. Door de Turkse betrokkenheid staan de zenuwen internationaal hooggespannen.

Vorige week vrijdag beschuldigde de Franse president Emmanuel Macron Turkije van de inzet van ‘jihadistische strijders’ in Azerbeidzjan. 'Er is een rode lijn overschreden’, zei hij. Te midden van alle internationale verontwaardiging blijft Ankara ijzig kalm. Dinsdag landde de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlüt Çavuşoğlu in Azerbeidzjan om ‘de situatie te bespreken’ met de Azerbeidjaanse president en zijn evenknie.

Drones van de schoonzoon

Al dagen zijn er aanwijzingen van de aanwezigheid van Turkse drones boven Azerbeidzjan. Vorige week onthulde een Canadees onderzoekscentrumeen in een video-analyse dat de drones boven Azerbeidzjan afkomstig zijn van de Turkse dronefabrikant Baykar. Aan het hoofd staat Selçuk Bayraktar, de schoonzoon van president Erdogan.

Na dagen van ontkenning bevestigde Bakoe maandag de geruchten. ‘Dankzij geavanceerde Turkse drones, die eigendom zijn van het Azerbeidzjaanse leger, hebben we minder slachtoffers aan het front’, zei de president van Azerbeidzjan Ilham Aliyev aan de Turkse nieuwszender TRT Haber. ‘De drones tonen de kracht van Turkije en versterken ons nu ook.’

Omdat in sommige Turkse drones ook Canadese sensoren zitten ingebouwd, schortte Canada maandag de wapenexport naar Turkije op. ‘Ik heb de betreffende exportvergunningen naar Turkije opgeschort, zodat ik de tijd heb om de situatie verder te beoordelen’, klonk het bij de Canadese minister van Buitenlandse Zaken François-Philippe Champagne.

Syrische huurlingen

Er zijn ook geruchten over een door Turkije opgericht huurlingenleger dat ingezet wordt in Nagorno-Karabach. Op sociale media circuleren daarover videobeelden. Turkije zou Syrische oppositiestrijders rekruteren en overbrengen naar Azerbeidzjan. Tientallen Syriërs zouden al gesneuveld zijn.

Volgens de Syrische digitale krant Jesr Press zouden zondagavond vier koelwagens aangekomen zijn in Aleppo, in het noorden van Syrië. In het ruim bevonden zich minstens veertig lichamen van strijders van het Syrische Nationale Leger, omgekomen in Azerbeidzjan. De ngo Syrian Observatory for Human Rights sprak zondag over 72 Syrische doden.

Elizabeth Tsurkov van de Amerikaanse denktank Foreign Policy Research Institute tweette dat Syrische strijders half september vanuit Noord-Syrië naar Turkije overgebracht werden. Volgens het persagentschap Reuters zouden ongeveer 700 tot 1.000 huurlingen naar Azerbeidzjan zijn doorgereisd. Het Syrian Observatory for Human Rights spreekt over 2.000 mensen. Ondertussen blijven zowel Ankara als Bakoe de inzet van Syrische huurlingen ontkennen.

Arm en wanhopig

Wat brengt Syriërs ertoe bijna 1.500 kilometer van huis te gaan vechten? Aan de Britse krant The Guardian vertelden Syriërs dat ze contracten van drie tot zes maanden kregen aangeboden met salarissen van ongeveer 1.000 dollar per maand. ‘Het is een kans om geld te verdienen en een beter leven te leiden in Syrië, waar de levensomstandigheden erbarmelijk zijn’, klonk het. ‘Ik beschouw dit als een baan, niets anders.’

Ook de Syrische krant Jesr ging te rade bij de Syrische huurlingen. Hun antwoord was unaniem: armoede en honger. ‘Ik had geen andere keuze. In het noorden van Syrië is er niets en we kunnen niet werken. Ik heb kinderen, (…) stel je de situatie eens voor.’

Het is niet de eerste keer dat gewag wordt gemaakt van een Turks huurlingenleger dat werd gerekruteerd in Syrië. Ook in Libië werden ze ingeschakeld. En ook toen ontkende Ankara wekenlang.

Nieuwe dimensie

De ‘broederschap’ tussen Turkije en Azerbeidzjan gaat ver terug. Niet toevallig leeft in Turkije de uitspraak ‘twee landen, één volk’. Azerbeidzjan is niet alleen een Turkstalig buurland, het is ook een van de belangrijkste olie- en gasleveranciers van Turkije geworden. Erdogans voornemen van vorige week om ‘Bakoe met alle middelen te steunen’, lijkt alvast bewaarheid te worden.

Als de geruchten over Syrische huurlingen kloppen, snijdt het conflict een compleet nieuwe dimensie aan. Rusland waarschuwde vorige week voor de gevolgen van de inzet van buitenlandse strijders. Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO, was maandag in Ankara. Hij drong er bij Turkije op aan hun ‘aanzienlijke invloed te gebruiken om de spanningen te verminderen’.