Zuhal Demir: 'Vlaams drinkwater is veilig'

'Ons drinkwater voldoet vandaag al aan de Europese normen rond pfas. Dat betekent dat het veilig is en zonder meer gedronken kan worden', zei Zuhal Demir, Vlaams minister van Omgeving (N-VA), woensdag in het vragenuurtje in het Vlaams Parlement. 'Ik drink zelf ook altijd kraantjeswater.'

De minister reageerde op het nieuws van De Tijd dat een op de zes drinkwaterstalen uit 2022 de drempelwaardes van de Europese Autoriteit voor de Voedselveiligheid (EFSA) overschrijdt. Die EFSA-waarde houdt rekening met de concentratie van de voornaamste en meest schadelijk geachte vier pfas-verbindingen (pfos, pfoa, PFHxS en pfna).

De EFSA beschouwt 4 nanogram per liter als een veiligheidsgrens, de drempelwaarde waaronder geen schadelijke gezondheidseffecten verwacht worden. Een langdurige en grootschalige blootstelling aan hogere concentraties brengt hogere gezondheidsrisico's met zich mee. Pfas leiden niet tot onmiddellijke of acute schade, maar worden op lange termijn gelinkt aan immuniteitsproblemen, hormoonverstoringen, leverafwijkingen, onvruchtbaarheid en kanker. 

Streefwaarde, geen norm

Onder meer de Verenigde Staten verstrengden recentelijk de drinkwaternormen naar die 4 nanogram per liter. In België besloot de federale regering in maart na een advies van de Hoge Gezondheidsraad dezelfde norm te hanteren voor flessenwater en het water dat wordt gebruikt voor de productie van voedsel.

'De EFSA-waarde, waar De Tijd naar verwijst, is een streefwaarde. Ze is geen norm en niet-bindend', stelt minister Demir in haar antwoord op parlementaire vragen van Mieke Schauvliege (Groen) en Stijn De Roo (CD&V). Vlaanderen neemt - in navolging van de Europese drinkwaterrichtlijn - 100 nanogram per liter voor de som van 20 verschillende pfas als maximumgrens. Het artikel in De Tijd maakt het onderscheid met die wettelijke norm expliciet.

'Europa schrijft voor dat al het drinkwater tegen 2026 aan dat maximum moet voldoen. Vlaanderen haalt dat nu al', zei Demir nog. 'Ook 84 procent van de metingen haalt de EFSA-waarde, hoewel dat geen norm is. We zullen zien wat men later in Europa zegt. Over vijf of tien jaar hanteert men misschien een andere norm, maar vandaag is geen paniek nodig. Flessenwater bevat op dit moment meer pfas dan de streefwaarde voor leidingwater.'

In haar repliek stelde Demir meermaals dat De Tijd de Vlaamse Milieumaatschappij, (VMM) bevoegd voor de kwaliteitsmonitoring van het drinkwater, niet contacteerde en de verschillen tussen de bindende drinkwaternorm en de EFSA-streefwaarde bewust wegliet. Dat klopt niet. De cijfers over het aantal overschrijdingen komen uit het officiële rapport van de VMM. De Tijd sprak ook met een drinkwaterexpert van de VMM en bezorgde hem voor publicatie de tekst.

Lozingen uitfaseren

In het parlementair debat kwam ook de vraag tot uitfasering van de pfas-uitstoot en het stoppen van de lozingen. 'Als we ons drinkwater zo proper mogelijk willen, moet de pfas-kraan dicht', zei Schauvliege. 'Je kan alles proberen om de stoffen uit het water te halen, en daar gigantische kosten voor maken. Maar de opdracht ligt vooral in het garanderen het niet in het water terechtkomt.'

'Wij vragen al twee jaar aan Europa voor een uitfasering, maar de pfas-lobby is gigantisch groot', zei Demir. 'De problemen moeten we, zoals hier al vaker gezegd, aan de bron aanpakken. Dat doen we ook. Onder mijn ministerschap zijn 30 grote industriële vergunningen opengebroken, vooral rond de haven van Antwerpen, om de lozingsnormen te verstrengen. Ook bij nieuwe vergunningen leggen we logischerwijze strengere beperkingen op. We nemen die verantwoordelijkheid wel degelijk.'