Onderzoek bevestigt: vrouwen met kinderen klimmen trager op carrièreladder

Dat concludeert een nieuw onderzoek van de Universiteit Gent, die alle internationaal onderzoek samenbracht in een literatuurstudie. In de meerderheid van de wereldwijd uitgevoerde experimenten werden moeders systematisch benadeeld ten opzichte van hun kinderloze vrouwelijke collega’s. Ze hadden lagere aanwervingskansen, promotiekansen of lonen.

Een verklaring zien de onderzoekers bij de zoektocht van de werkgever naar de 'ideale werknemer', die voltijds en zonder onderbrekingen werkt. Moeders passen door hun zorgverantwoordelijkheden niet in dat profiel, wat hen benadeelt op de arbeidsmarkt.

Daarnaast blijkt dat ook zwangerschap aanzienlijke obstakels oplevert voor vrouwen op de arbeidsmarkt. Sollicitanten die zichtbaar zwanger waren, ondervonden in de meeste experimenten negatieve arbeidsmarktuitkomsten, zoals lagere aanwervingskansen of lagere lonen – een 'zwangerschapsstraf', dus.

Ook de kans op toekomstig ouderschap vormt een barrière voor vrouwen. In alle experimenten die dat onderzochten, werd een 'fertiliteitsstraf' aangetoond: kinderloze vrouwen in hun vruchtbare jaren werden minder gunstig beoordeeld door de mogelijkheid op kinderen in de toekomst.

'Papabonus'

Vaders daarentegen ervaren de negatieve effecten van ouderschap op de arbeidsmarkt zo goed als niet. Meer nog, in een derde van de experimenten bleek vaderschap zelfs een bonus op te leveren op de arbeidsmarkt. 'Terwijl de moeder een malus ondervindt op de arbeidsmarkt, strijkt de vader soms een bonus op', ziet hoofdonderzoekster Morien El Haj, doctoraal onderzoekster arbeidseconomie aan de UGent.

De verklaring is volgens haar te vinden bij het beeld van de 'ideale werknemer'. 'Wanneer een kind in het gezin komt, gaan sommige werkgevers uit van traditionele rolpatronen waarbij de vrouw zorgtaken opneemt en de man de kostwinner wordt. Daardoor gaan vaders - in hun idee - nog vaker voltijds werken en hun loopbaan minder onderbreken', zegt El Haj. Data van Eurostat bevestigen dat: zowel in België als voor het EU27-gemiddelde werken vaders significant vaker dan mannen zonder kinderen.

Ouderschapsverlof

De onderzoekers roepen werkgevers en beleidsmakers op om 'vooroordelen te doorbreken'. Ze stellen onder meer een uniformere benadering van aanwervingsprocessen voor, betaalbaardere en flexibelere kinderopvang en een gelijkere verdeling van het ouderschapsverlof tussen moeders en vaders.

'De hervormingen die men eerder in de Scandinavische landen deed, kunnen daarbij gidsen', meent professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent). Daar draagt een gelijkere verdeling van ouderschapsverlof tussen moeders en vaders bij aan een eerlijker beeld van werk- en zorgtaken.

Baert: 'Door vaders aan te moedigen een groter aandeel in het verlof op te nemen, kunnen de lasten van zorg en de eventuele onderbrekingen in de loopbaan eerlijker worden verdeeld, wat uiteindelijk de loopbaankansen van moeders ten goede komt.'