'Notariskosten bij aankoop woning moeten 10 procent lager'

Notarissen hanteren tarieven die verouderd of allesbehalve transparant zijn. Dat leert een doorlichting door de federale overheidsdienst Economie.

Voor de meeste diensten hanteren notarissen honoraria die zijn vastgelegd in een Koninklijk Besluit van 1950. De recentste beperkte aanpassing van dat KB gebeurde in 1980.

Vice-eersteminister Vincent Van Quickenborne noemt het 'surrealistisch' dat de tarieven al veertig jaar ongewijzigd zijn. Hij gaat met de sector om de tafel zitten om de 'achterhaalde prijsreglementering' te herzien. 'We willen de tarieven evalueren, een vergelijking maken met de buurlanden, zowel inhoudelijk als financieel, en tot een aangepaste tarifering komen.'

Duurder dan in buurlanden

Een van de doelstellingen is 'substantieel lagere administratieve kosten verbonden aan het verwerven van de eerste woning of een hypothecaire lening, in lijn met de buurlanden'. 'Die kosten moeten forfaitair worden en minstens 10 procent lager zijn dan de huidige tarieven', zegt Van Quickenborne.

'De administratieve kosten bedragen nu gemiddeld 800 tot 1.100 euro per akte. Omdat bij een vastgoedaankoop doorgaans twee notariële akten worden opgesteld, een voor de aankoop en een voor de hypothecaire lening, lopen die kosten op tot 2.000 euro.'

Een vergelijking met de buurlanden door het Prijzenobservatorium leert dat de notariskosten voor de aankoop van een huis met een gemiddelde prijs in België hoog liggen in vergelijking met andere landen: 2,2 procent, tegenover 1,6 procent in Frankrijk, 1,3 procent in Oostenrijk, 0,96 procent in Duitsland en 0,27 procent in Spanje.

'We krijgen amper klachten over te dure tarieven. Maar we zijn vragende partij om de tarieven te herijken en te moderniseren', zegt Jan Sap, de directeur-generaal van de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat (Fednot). 'Forfaitaire tarieven zouden het voordeel van de duidelijkheid hebben', vindt hij.

'Transparantie in de tarieven is cruciaal', zegt Sap. 'Daar werken we al aan, met infofiches over onze tarieven en rekenmodules op onze website. Het is ook belangrijk te blijven uitleggen dat het gros van de kosten die cliënten bij de notaris betalen door de notaris geïnd worden voor andere partijen, waaronder de belastingdiensten.'

'Bij de aankoop van een gezinswoning van 200.000 euro int de notaris 10.500 euro kosten. Daarvan is ongeveer 2.000 euro, ofwel 1 procent, ereloon voor de notaris. De overige 8.000 euro vloeit vooral naar de Vlaamse Belastingdienst (registratiebelasting) en het hypotheekkantoor.'

Verouderd

Behalve over de administratieve kosten wil Van Quickenborne met het notariaat overleggen over de actualisering van de tarieven, de honoraria, de sociale tarieven en andere kosten.

Heel wat akten in het KB dat de honoraria regelt bestaan niet meer, zoals de machtiging van een vrouw door haar man omdat gehuwde vrouwen tot 1958 als handelingsonbekwaam werden beschouwd. Andere akten zijn niet opgenomen in de regeling omdat ze nog niet bestonden, zoals de verwerping van de nalatenschap, de fusie van vennootschappen en de verkavelingsakten.

Het Prijzenobservatorium stipt aan dat de verouderde tarievenregeling geen rekening houdt met de maatschappelijke evolutie van de notariële activiteit. ‘De vergoedingen stemmen niet langer overeen met de onderliggende kosten, want de informatisering, de administratieve vereenvoudiging en de dematerialisatie van uitwisselingen hebben de notarissen in staat gesteld hun productiviteit te verhogen.'

Al wijst het Prijzenobservatorium erop dat ‘extra investeringskosten nodig waren om die informatisering door te voeren. Bovendien zijn de taken van de notarissen uitgebreider en ingewikkelder geworden, vooral door de toenemende complexiteit van de wetgeving en de talrijke bijkomende verplichtingen.’