Formateur De Wever plant overleg van de laatste kans

Het was dinsdag uitkijken naar de tegenvoorstellen die de Franstalige liberalen (MR) zouden doen in de werkgroep fiscaliteit, nadat over de invoering van een meerwaardebelasting kortsluiting was ontstaan in de cruciale vergadering van zondag op maandag. MR-vicepremier David Clarinval suste achteraf dat zijn partij naar een compromis wil blijven zoeken.

Het 'nauwkeurig en becijferd alternatief' dat de MR naar eigen zeggen dinsdag op tafel heeft gelegd, wordt door de andere partijen aan de onderhandelingstafel afgedaan als niet ernstig.

Het is duidelijk dat de MR niet meer wil weten van een meerwaardebelasting. In een regering met de PS hebben de Franstalige liberalen nooit een meerwaardebelasting toegelaten, waarom zouden ze dat dan wel doen in een regering zonder de PS, is de redenering. 'We hebben geen 30 procent van de stemmen gehaald met een programma voor nieuwe belastingen', luidt het bij de MR.

De prijs

Meteen zijn de regeringsonderhandelingen in een impasse beland, want het was altijd duidelijk dat de meerwaardebelasting de prijs was die betaald moest worden voor al het fiscaal lekkers dat Bouchez voorgeschoteld kreeg. Volgens insiders heeft Bouchez daar ook altijd 'ja' op gezegd, tot Vooruit ook 'ja' zei. 'Vanaf dan was het nee.' De indruk is dat Bouchez spelletjes speelde en nooit de prijs van een meerwaardebelasting wilde betalen, maar al het lekkers gratis wilde.

Er is weinig begrip dat Bouchez nu alles op losse schroeven zet met zijn veto tegen een meerwaardebelasting, die vooral als symbooldossier moet dienen. Want het gaat om een 'verteerbare' meerwaardebelasting, waarbij minderwaarden mee in rekening worden gebracht, met ruime vrijstellingen voor kleine zelfstandigen en de kleine belegger en niet retroactief. Dat laatste betekent dat wie in het verleden aandelen heeft gekocht alleen belast wordt op de meerwaarde behaald sinds de invoering van de meerwaardebelasting.

Bouchez dreigt veel te verliezen. Wat op tafel ligt, zou hij nooit met de PS erbij kunnen krijgen, zegt een onderhandelaar. Concreet gaat het om een fiscale hervorming van 8,5 miljard euro, waarvan 5,5 miljard als belastingverschuiving en 3 miljard als belastingverlaging. Daarbij ligt de focus op de verhoging van de lonen voor de lage en middeninkomens en de versterking van de competitiviteit van vooral de kmo's.

Daarnaast liggen ambitieuze hervormingen in de arbeidsmarkt op tafel, waar Bouchez in Vivaldi niet kon van dromen, wordt nog opgemerkt. Er is sprake van een uitbreiding van de flexi-jobs, een beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd en een beperking van de groei van de uitkeringen.

Voorts zouden het brugpensioen en de gunstregimes voor het spoor en het leger worden afgeschaft en de ambtenarenpensioenen niet langer op basis van de laatste tien jaar worden berekend, maar op termijn op basis van de hele loopbaan.

Het maakt allemaal deel uit van het grote evenwicht, waardoor Bouchez' veto tegen de meerwaardebelasting heel de constructie van de formateur onderuit lijkt te halen. Het ziet er almaar meer naar uit dat het een mission impossible voor De Wever wordt om tegen donderdag, als hij opnieuw bij de koning verslag moet uitbrengen, een uitweg te vinden.

Woensdag staan veel bilaterale ontmoetingen met de onderhandelende partijen op het programma van de formateur. Daarna zal hij zien of nog een ultieme vergadering bijeen wordt geroepen. Het zijn de gesprekken van de laatste kans, maar de vrees is groot dat de regeringsonderhandelingen op een dood spoor zijn beland. Onder de waterlijn vuren de onderhandelende partijen de ene na de andere torpedo op elkaar af.

De tandem Sammy Mahdi van CD&V en Maxime Prévot van Les Engagés, die voor de verkiezingen nog een bondgenootschap met Bouchez afsloten, ondernemen nog een ultieme poging om 'links en rechts te verzoenen'. CD&V en Les Engagés zijn voorstander van een meerwaardebelasting, ze staat in hun verkiezingsprogramma's, maar menen dat een uitweg kan worden gevonden 'als iedereen zijn steentje bijdraagt'.

Heruitgave Zweedse coalitie

Toch wordt almaar meer de vraag gesteld wat de ware beweegredenen van Bouchez zijn. 'Hij heeft maar één echt doel: Vooruit vervangen door Open VLD', zegt een onderhandelaar. Al lijkt dat praktisch onmogelijk, want zo'n coalitie heeft een te nipte meerderheid van 76 op 150 zetels in de Kamer. Bij Open VLD luidt het dat een heruitgave van de Zweedse coalitie met Les Engagés inderdaad Bouchez' droomscenario is, maar dat ook de MR-voorzitter beseft dat 76 zetels te krap is.