Wat staat er in het zomerakkoord?

Rond de klok van half vier in de nacht van dinsdag op woensdag tweette premier Charles Michel (MR) 'Agreement'. Na enkele weken van onderhandelen heeft hij de steun van zijn coalitiepartners gekregen voor een groot zomerakkoord, waarin onder meer de begrotingsopmaak voor 2018 en een waslijst aan sociaal-economische hervormingen zijn opgenomen. Ook voor de Arco-coöperanten is er een oplossing uitgewerkt.

De begroting blijft in het rood, maar in 2018 hoopt de federale regering het tekort te verkleinen met 0,6 procent van het bruto binnenlands product (bbp) of 2,6 miljard euro. Dat is minder dan de 4,3 miljard euro die nodig was om de koers naar het evenwicht in 2019 vol te houden, maar dat evenwicht is al een tijdje losgelaten.

Het geld wordt grotendeels gevonden via allerhande technische correcties - aanpassingen van ramingen of bijsturingen van uitgaven. Tegelijk wordt op elk departement gekeken hoe relatief pijnloos enkele tientallen miljoenen euro kunnen worden bespaard en komen er enkele accijnsverhogingen, onder meer voor diesel en frisdrank.

Voor de begroting van 2019 raakten de meerderheidspartijen het eens over de grote lijnen.

Vennootschapsbelasting

Samen met de begroting werkte de federale regering een groot pakket aan hervormingen uit. De ene minister spreekt over een nieuwe taxshift, een andere over een nieuw regeerakkoord.

De meest opvallende maatregel is de hervorming van de vennootschapsbelasting, waar minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) al heel lang op aandringt. Het basistarief daalt in 2018 van 33,99 naar 29 procent, in 2020 wordt dat 25 procent. Het verlaagde tarief voor kmo's daalt volgend jaar van 25 naar 20 procent voor de eerste schijf van 100.000 euro winst.

Daarenboven zullen bedrijven aan fiscale consolidatie kunnen doen. Dat betekent dat een groep de winsten en verliezen van verschillende dochters in ons land kan samentellen en dat enkel op het totale winstbedrag belastingen moeten worden betaald. Wie een beetje winst maakt met één bedrijf en grotere verliezen met een ander, zal daardoor niet langer worden belast.

Rechtvaardige belastingen

Wel komt er een minimumbelasting die moet vermijden dat multinationals via allerhande sluipwegen hun belastingfactuur drukken en zo nauwelijks vennootschapsbelasting betalen. Bedrijven die een miljoen euro winst maken in ons land, moeten op 30 procent van die winst het nieuwe basistarief betalen. Die maatregel moet de hervorming van de vennootschapsbelasting budgetneutraal maken.

In ruil voor de hervorming van de vennootschapsbelasting eiste CD&V een maatregel voor meer rechtvaardige fiscaliteit. Die komt er via een belasting op een effectenrekening, waarop bijvoorbeeld aandelen en obligaties staan. Wie meer dan de belastingvrije som van 500.000 euro per persoon op zijn effectenrekening heeft, moet een heffing van 0,15 procent betalen. Die belasting is dan verschuldigd op het volledige bedrag op de effectenrekening. De taks moet 250 miljoen euro opleveren.

Ook de beurstaks wordt weer verhoogd. De taks op de aan- en verkoop van aandelen stijgt in 2018 van 0,27 naar 0,35 procent en de taks op obligaties van 0,09 naar 0,12 procent.

Stimuleren spaargeld

Open VLD heeft zich lang verzet tegen zo'n belasting. Daarom krijgen zij een nieuwe wet-Cooreman-De Clercq, die destijds het kopen van aandelen moest stimuleren. 'Het gaat om een maatregel Michel-De Croo, naar analogie met de wet Cooreman-De Clercq', zegt premier Michel.

Door die maatregel komt er een vrijstelling voor dividenden op aandelen. Op de eerste schijf van 627 euro moet geen roerende voorheffing van 30 procent meer worden betaald. Dat levert de aandelenbelegger een maximale besparing op van 188,10 euro.

Pensioensparen

Ook de fiscale vrijstelling voor pensioensparen verandert. Mensen krijgen de keuze tussen het systeem van vandaag - waarbij jaarlijks 30 procent op een storting van 940 euro in mindering van de belastingen kan worden gebracht - en een nieuw. Daarbij kan 25 procent op een bedrag van 1.200 euro worden afgetrokken van belastingen.

In het oude systeem kan 282 euro per jaar fiscaal worden afgetrokken, in het nieuwe 300 euro. Voor die 18 euro extra moeten spaarders wel 260 euro extra per jaar sparen.

De vrijstelling op spaargeld gaat dan weer naar beneden. Tot nog toe hoefde op intresten tot 1.880 euro geen roerende voorheffing te worden betaald, binnenkort bedraagt die vrijstelling nog maar 940 euro.

Sociaal-economische hervormingen

De meerderheidspartijen sloten ook een akkoord af over een resem aan sociaal-economische hervormingen. Zo worden de flexi-jobs, waarmee werknemers vandaag kunnen bijklussen in de horeca, uitgebreid naar de detailhandel. Bakkers, slagers en uitbaters van krantenwinkels zullen daardoor een beroep kunnen doen op het systeem. Naast werknemers zullen ook gepensioneerden als flexi-arbeider aan de slag kunnen gaan.

Ook komt er een soepelere regeling voor nachtarbeid en zondagswerk in de sector van de e-commerce. Om flexibeler te werken hebben bedrijven niet langer het akkoord van al hun vakbonden nodig - het fiat van één bond volstaat. 

Tegelijk komt er een hervorming van de proefperiode. In de eerste drie maanden van een vast contract hoeven bedrijven een ontslagen werknemer slechts een week opzeg uit te betalen in plaats van twee. Jonge laaggeschoolde werknemers worden dan weer goedkoper voor bedrijven doordat de brutominimumlonen worden verlaagd.

Op aandringen van minister van Werk Kris Peeters (CD&V) komen er ook mysterycalls, waarmee discriminatie door bedrijven bij aanwervingen wordt onderzocht.

In de bouwsector wordt volgend jaar een lastenverlaging doorgevoerd die ervoor moet zorgen dat Belgische werknemers interessanter worden voor bouwbedrijven. Nu kiezen zij almaar vaker voor buitenlandse gedetacheerden omdat die een pak goedkoper zijn.

Sociale maatregelen

Er is ook een compromis over een reeks sociale maatregelen. Zo zal vanaf volgend jaar een beperkt aantal bezoeken aan de psycholoog worden terugbetaald. Uit onderzoek blijkt therapie immers vaak een betere oplossing dan het slikken van antidepressiva, die vandaag wel worden terugbetaald. Ook wordt geld vrijgemaakt om het sociaal akkoord in de zorgsector te financieren.

Er komt tevens een systeem van zachte landingsbanen, waarbij bedrijven hun werknemers een compensatiepremie kunnen geven als zij minder gaan werken of binnen het bedrijf van functie veranderen.

Werknemers die minstens vier vijfde werken, zullen met vrijetijdswerk - denk aan een voetbaltrainer bij een jeugdclub - 500 euro per maand onbelast kunnen bijverdienen. Voor bedrijven zal het daarenboven gemakkelijker worden om hun werknemers te laten delen in de winst (zie inzet).

Zelfstandigen zullen dan weer na twee weken ziekte een uitkering krijgen. Nu moeten zij een maand ziek zijn vooraleer ze daar recht op hebben.

Tot slot stijgt het minimumpensioen voor werknemers die een volledige loopbaan achter de rug hebben, maakt de regering deeltijds pensioen mogelijk en komen er enkele maatregelen in de strijd tegen de armoede.

Jobs, jobs, jobs'

Volgens premier Michel stemmen de begroting en de structurele hervormingen overeen met het DNA van deze regering. 'Dat zijn jobs, jobs, jobs en erg sterke sociale maatregelen', zegt hij. 'Onze burgers kunnen de vruchten plukken van de resultaten van de voorbije drie jaar.'

Het akkoord wordt woensdagmiddag op een persconferentie toegelicht.