De Wever moét het nu doen

I'm still standing. Op die tonen kwam Bart De Wever zijn verkiezingsoverwinning opeisen. Alle peilingen mochten de vuilnisbak in. De N-VA-voorzitter heeft met een campagne van alles of niets het laken naar zich toe gehaald vanuit een schier verloren positie. Zijn partij blijft tegen alle peilingen van de jongste vier jaar in de grootste. Niét het Vlaams Belang.

De Wever heeft dat gedaan door zich als het enige alternatief voor Vivaldi te presenteren, door sociaal-economische hervormingen en zware saneringen - gewaagd maar zeer offensief - aan te kondigen, door regeren met Vlaams Belang op voorhand klaar en duidelijk uit te sluiten, door een confederaal model voor te houden, en door zich als campagnebeest zelf als kandidaat-premier op te werpen.

Premier Alexander De Croo en Vivaldi werden, zeker langs Vlaamse kant, bijzonder zwaar afgestraft. De Wever heeft een veel duidelijker mandaat gekregen dan iedereen en hijzelf voor mogelijk hadden gehouden. Hij moet de pijlers waarop zijn overwinning bij de Vlaamse kiezers is gebaseerd nu ook gaan waarmaken. Bovendien is er in Franstalig België ook een fundamentele verschuiving naar centrumrechts, met winst voor de MR en Les Engagés. Het beeld van een kloof van een rechts Vlaanderen met een links Wallonië mag worden bijgesteld. Dat biedt uitzicht op mogelijke coalitie(s) met de N-VA, en niet op de verlamming waarvoor alom gevreesd werd.

Die pijlers van de overwinning? Het redden van de welvaart. De sociaal-economische hervormingen en de saneringen staan voorop. Het wordt zeker op het federale niveau een gigantische opdracht, om een tekort van 30 miljard euro - dat oploopt tot 45 miljard euro als niet wordt ingegrepen - om te draaien. Hervormen en doorpakken is de boodschap nu. Het is aan de N-VA om daarin het voortouw te nemen op vlak van budget, pensioenen, fiscaliteit en arbeidsmarkt. Ook voor onderwijs en zorg liggen overigens grote werven, op het Vlaamse niveau - waar de N-VA eveneens aan zet is.

Zelfbestuur

De belofte van regeren zonder het Vlaams Belang deed De Wever helderder dan ooit tevoren. Hij hoeft dan ook geen tijdrovende lange rondes te draaien in die constellatie. Met het achter de hand houden van een eventuele meerderheid met het Vlaams Belang stelt hij zich in de onderhandelingen misschien wel sterker en nog meer incontournabel op, maar zijn belofte was glashelder: niet met het Vlaams Belang. Het zou zonde zijn om daar nu weken of maanden tijd mee te verliezen, terwijl een coalitie rond sociaal-economische hervormingen zeer nodig is.

In zijn speech verwees De Wever met 'zelfbestuur is de beste kuur' naar de Vlaamse stem voor meer autonomie. Het Vlaamse zelfbestuur en eventuele splitsingsscenario's had hij enkele dagen voor de verkiezingen nog in de ijskast gestoken. Voor hem had zijn eerste programmapunt, een zelfstandig Vlaanderen, niet 'dezelfde lading als in de vorige eeuw'. Nieuwe stappen in meer autonomie zullen zich evenwel opdringen, als we in dit land in alle regio's echte hervormingen willen doorvoeren. Dan moet meer fiscale en financiële verantwoordelijkheid bij de regio's zelf gelegd worden. Iets wat de winnaar langs Franstalige kant, Georges-Louis Bouchez van de MR, enkele dagen voor 9 juni verrassend ook zelf naar voren schoof. Maar dat zal niet zonder slag of stoot gaan.

Ook over zijn persoon deed De Wever een belofte. Hij reed de campagne van alles of niets en de campagne van zijn leven. Hij was - en is - kandidaat-premier. Als het nu - opnieuw - maar om te lachen was, verliest hij geloofwaardigheid. De Wever moet ook dat nu claimen, al zullen de Franstalige liberalen ook een verblijf in Wetstraat 16 als toekomst zien. Het blijft bijzonder moeilijk verteerbaar voor het Franstalige landsgedeelte dat een Vlaams-nationalist het land zou leiden.

De uitslag van de verkiezing is duidelijk. Het mandaat is duidelijk. Het bijzonder moeilijke werk begint nu.