Belastingverhoging

De woonbonus, de mogelijkheid om de lasten van een woonkrediet voor een stuk in mindering te brengen van de jaarlijkse belastingafrekening, ligt al lang onder vuur.

Economen stellen, met de cijfers in de hand, dat de maatregel het voor gezinnen helemaal niet gemakkelijker maakt een woning te verwerven en dat het voordeel vooral de huizenverkopers ten goede komt omdat het de woningprijzen opdrijft. De ‘subsidie’ kost de overheid een bom geld en het grootste deel daarvan, zo blijkt, belandt bij mensen met de hoogste inkomens.

Anderen voegen toe dat de woonbonus discriminerend is omdat alleen eigenaars er gebruik van kunnen maken en wie huurt niet. Kortom, het is geen geschikt instrument om een woonbeleid te voeren en om wonen betaalbaarder te maken.

Nadat de vorige Vlaamse regering de woonbonus in 2015 al minder royaal heeft gemaakt, wil de nieuwe ploeg van Jan Jambon er helemaal komaf mee maken. Van niemand wordt het fiscale voordeel afgepakt. Er worden alleen geen nieuwe toegekend.

Tierelier

Morrelen aan de vastgoedfiscaliteit is altijd riskant. Dat kan ferme schokken veroorzaken, met aanzienlijke gevolgen voor de economie.

Maar de geplande maatregel komt deze keer niet op een ongelukkig moment. Mede door de erg lage rentevoeten die de banken aanrekenen op hypothecaire leningen draait de residentiële vastgoedmarkt als een tierelier. In die mate zelfs dat financieeltoezichthouders aandringen op initiatieven om de hausse wat af te koelen. Het voornemen van de nieuwe Vlaamse regering wordt in die cenakels vast goedkeurend onthaald.

Voor kandidaat-kopers die nu de aankoop van een huis overwegen, is het een flinke streep door hun rekening. Dat de woningprijzen meteen dalen is onwaarschijnlijk, dat effect speelt wellicht pas op langere termijn. Maar kandidaat-kopers zien zich wel een fiscaal voordeel van 20.000 tot 30.000 euro door de neus geboord over de hele looptijd van hun woonlening. Kapitaalkrachtige kopers zullen zich daardoor niet laten afschrikken. Maar voor jongeren en voor wie het niet breed heeft, kan het een obstakel zijn om een eigen huis of appartement te verwerven.

De N-VA, Open VLD en CD&V, de drie partijen die de nieuwe Vlaamse regering gaan vormen, stellen in het regeerakkoord dat ze een belangrijke belastinghervorming doorvoeren zonder de globale belastingdruk te verhogen. In de vastgoedfiscaliteit weegt de verlaging van de registratierechten echter niet op tegen het afvoeren van de woonbonus. Het schrappen van de woonbonus levert de Vlaamse overheid van jaar tot jaar een grotere winst op, die ze kan gebruiken om hogere uitgaven te dekken die de vergrijzing bijvoorbeeld zal veroorzaken in de zorg. In dat perspectief is het ook een slimme maatregel.

Het geld moet natuurlijk van ergens komen. Het schrappen van de woonbonus is economisch perfect verdedigbaar, maar is wel degelijk een verkapte belastingverhoging.