Verhoog de erfbelasting en verlaag de arbeidsbelasting

De Tijd verwees in een artikel op 23 maart naar het gevoel van onrechtvaardigheid dat veel mensen ervaren als het over belastingen op hun erfenis gaat. Velen vinden erfbelastingen een dubbele belasting omdat op het geërfde vermogen al taksen betaald zijn.

Ik kan moeilijk begrijpen dat iemand dat argument nog gebruikt, want het is technisch niet correct. Het is niet de eigenaar van het vermogen die belast wordt (die is dood), wel de ontvanger van de erfenis. Ook zijn vele, zoniet alle, belastingen op geldstromen dubbele of meervoudige belastingen. Zo kan je de btw bekijken als een dubbele belasting omdat je beroepsinkomsten waarmee je aankopen doet al belast zijn.

Ook ethisch is het verhogen van de erfbelasting relatief gemakkelijk te verdedigen: de erfenisontvanger heeft heel waarschijnlijk niets moeten doen voor het ontvangen van de erfenis. Maar ik denk dat dat argument weinig indruk maakt. Het getuigt van een heel individuele kijk op erfbelastingen en dat stoort de vele ouders die hun kinderen als een verlengde van zichzelf zien, en er veel, zoniet alles, voor over hebben om hun kinderen te helpen. Die gevoelens zijn heel sterk en goed te begrijpen. Ze verklaren volgens mij de enorme tegenkanting tegen hogere erfbelastingen.

Toch vind ik dat we de erfbelasting moeten verhogen in plaats van ze te verlagen. Een hogere erfbelasting is rechtvaardig én voordelig voor de overgrote meerderheid van de bevolking (en de samenleving in haar geheel), op voorwaarde dat de opbrengst gebruikt wordt om de personenbelasting te verminderen.

Die vermindering van de personenbelasting kan significant zijn. In 2016 inde de Vlaamse overheid 1,3 miljard euro aan erfbelasting op 10,5 miljard aan erfenissen. Dat betekent dat de gemiddelde belastingvoet 12,4 procent bedroeg. In Vlaanderen inde de federale overheid op basis van het inkomstenjaar 2014 voor 29 miljard euro aan personenbelastingen, op een totaal van 122 miljard netto belastbaar inkomen. Dat is een gemiddelde aanslagvoet van bijna 24 procent.

Als Vlaanderen de erfbelasting op hetzelfde niveau zou brengen als de personenbelasting, wat het minimum minimorum is, dan levert dat zo’n 1,3 miljard euro extra op en kan de personenbelasting met 4,5 procent dalen. Als de erfbelasting op gemiddeld 50 procent wordt gezet, brengt dat 5 miljard euro op en kan de personenbelasting dalen met 13,5 procent. Dat betekent dat ook arbeidsbelastingen, die het grootste deel uitmaken van de personenbelasting, met minstens 4,5 of 13,5 procent kunnen dalen.

Dat zou voor de samenleving wenselijk zijn omdat arbeid nu te veel belast wordt, wat de economische groei fnuikt. Bovendien is het rechtvaardiger omdat bij het arbeidsinkomen de factor toeval veel kleiner is dan bij een erfenis: voor je arbeidsinkomen moet je normaal gezien werken.

Ook de ouders die hun kinderen vooruit willen helpen in het leven zouden deze taxshift van arbeid naar erfenissen moeten steunen. De inkomensverdeling is gelijker verdeeld dan de vermogensverdeling van 65-plussers (zie grafiek). De hogere percentielen hebben wat betreft vermogen een hoger aandeel in vergelijking met het inkomen. Dat betekent dat het voor de meerderheid van erfgenamen voordelig wordt als ze meer belasting moeten betalen op hun erfenissen, op voorwaarde dat hun arbeidsinkomen minder belast wordt. Met andere woorden: de modale Vlaming en zijn kinderen hebben een groot voordeel bij een taxshift van arbeid naar erfenissen.

Andreas Tirez is kernlid van de liberale denktank Liberales