Strijd om de Dorpsstraat is strijd voor de toekomst van Vlaanderen

Wie een antidotum zoekt voor de lokroep van linkse en rechtse populisten moet de lokale besturen versterken. Op het lokale niveau is de kloof tussen burger en bestuurder het kleinst en laten maatschappelijke problemen zich het meeste voelen. Helaas hebben de gedateerde bevoegdheidsverdeling en de inadequate herverdeling van publieke middelen op het lokale niveau de tastbaarste gevolgen.

De uitdagingen voor lokale besturen zijn bijzonder groot. Tegen 2030 is meer dan 20 procent van de Vlamingen ouder dan 67 jaar, lezen we in het memorandum van de Vereniging van Steden en Gemeenten. De vraag naar zorg zal toenemen, terwijl het aantal zorgverleners afneemt. Probeer als lokale bestuur met beperkte middelen en bevoegdheden maar eens een antwoord te bieden op de voorspelbare vereenzaming, de aantasting van de sociale cohesie en andere gerelateerde maatschappelijke problemen.

Via allerlei werkgelegenheidsmaatregelen voor kwetsbare groepen spelen lokale besturen ook een belangrijke rol bij het opkrikken van de werkzaamheidsgraad. Begeleiding op maat en aanklampend beleid werken het best via structureel overleg op lokaal niveau tussen alle relevante actoren. Lokale besturen kunnen daarin een nog veel grotere rol spelen.

De goede werking van de arbeidsmarkt hangt dan weer af van een kwalitatieve uitstroom uit het onderwijs. Steden en gemeenten zonder stedelijk onderwijs zijn bijzonder beperkt in wat ze kunnen doen om problemen aan te pakken, zoals jongeren die zonder diploma het onderwijs verlaten. Ook daar zouden lokale besturen - met de juiste bevoegdheden en een doelgericht financieringsmechanisme - meer kunnen doen.

Diversiteit

De toenemende diversiteit vormt eveneens een heuse opdracht voor lokale besturen, die op zoek moeten naar een bindmiddel om de sociale cohesie te garanderen en te versterken. Het zijn laboratoria waar gezocht wordt naar een nieuw heimatgevoel waar nieuwe identiteiten geruisloos worden opgenomen in de plooien van de Vlaamse cultuur. Een werk van lange adem, want mensen van vreemde origine kennen een grote achterstelling voor woningkwaliteit, schoolse uitval en deelname aan de arbeidsmarkt.

Om al die noden te lenigen zijn steden en gemeenten afhankelijk van financieringsmechanismen die nu al zwaar tekortschieten. Het versterken van het lokale niveau moet een absolute prioriteit worden voor de volgende Vlaamse regering. Lokale besturen hebben de tools, de middelen en de bevoegdheden nodig om de toekomst van Vlaanderen te verzekeren.

Van alle centrumsteden staat mijn stad, Genk, voor de grootste uitdagingen. De CD&V-burgemeester Wim Dries, ook voorzitter van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), probeert de hierboven beschreven sociale problemen het hoofd te bieden - met beperkte middelen en binnen de bevoegdheden. Of hij zichzelf opvolgt, hangt evenwel niet af van de maatregelen die hij de afgelopen zes jaar heeft genomen. Wel van de overtuigingskracht van zijn politieke project, hoe toegankelijk hij is als persoon, de bekwaamheid die hem wordt toegeschreven en vooral het vertrouwen van mijn stadsgenoten. De ideale burgemeester is namelijk ook een bekwame volksmens.