Sluit de kaasroute

De vermogensplanners van onze banken, die we een goede tien jaar geleden met belastinggeld uit het ravijn mochten takelen, en die we tegen eind 2021 misschien opnieuw een handje moeten toesteken, promoten die route actief bij hun meest vermogende klanten.

Laat ik eerst even uitleggen hoe het werkt. Je schenkt je roerende goederen, zoals aandelen, obligaties, spaargelden, in naakte eigendom aan je kinderen en houdt zelf het vruchtgebruik. Ook bij de aankoop van een tweede verblijf of een investeringspand kan je dat toepassen. Je ouders kopen het vruchtgebruik, waardoor zij ofwel zelf in het pand kunnen wonen, ofwel de huuropbrengsten kunnen incasseren. De ouders schenken daarnaast kapitaal aan hun kinderen waarmee die de naakte eigendom van het tweede verblijf of het investeringspand kopen. In beide gevallen doe je de schenking bij een gespecialiseerde Nederlandse notaris en laat je die niet registreren in Vlaanderen. Klaar is Kees. Je geniet van je (on)roerende goederen alsof ze nog van jou zijn. Bij het overlijden dooft het vruchtgebruik uit en worden de kinderen automatisch de volle eigenaar zonder dat erfbelasting verschuldigd is.

Als je echt goed bij kas zit, kan je nog een maatschap of een stichting als een koepel boven je bezittingen plaatsen en de deelbewijzen aan je kinderen schenken. Dat werkt nog beter. Zo hebben je kinderen zolang je leeft niets te zeggen. Daarna krijgen ze alles in handen zonder erfbelasting. Ondertussen voed je een kerngezond fiscaal ecosysteem van consulenten, vermogensplanners en bankiers die in veel te dure kostuums hun rijke klanten exorbitant hoge fees aanrekenen voor een administratief vrij eenvoudige dienst die neerkomt op door het achterpoortje te wandelen dat ze zelf in de wet hebben laten zetten.

Al decennia overwoekert de infernale koterij van fiscale achterpoortjes elk gevoel voor fatsoen en rechtvaardigheid in de erfbelasting. Het resultaat is een systeem dat er alleen maar toe dient onze vermogende medemens vrij te stellen van erfbelasting tegen de prijs van een paar duizend euro voor de bank, de consulent en de Nederlandse notaris om de zaak te regelen.

Kom niet af met het grijsgedraaide riedeltje dat de erfbelasting veel te hoog is. In Vlaanderen kan je schenken aan kinderen en andere nazaten in rechte lijn tegen een tarief van 3 procent. Zo ontloop je elke erfbelasting en dat is in internationaal perspectief al uitzonderlijk gul.

Veel Belgen hebben niet het geld om zich die 3 procent te kunnen veroorloven. Daarom is bij hun overlijden de volledige erfbelasting verschuldigd op het huis, dikwijls hun enige actief. Mensen die wel voldoende cash hebben, schenken en komen er vanaf met 3 procent.

Maar zelfs die lamentabele 3 procent is te veel voor de inhalige Vlamingen die zich verlagen tot de kaasroute. Het is allemaal perfect wettelijk, hoor. Maar niet alles wat het recht ons voorschrijft, is rechtvaardig. En als de spreidstand tussen recht en rechtvaardigheid te groot wordt, valt de maatschappij als los zand uit elkaar. Mensen worden hier terecht boos over. Gek dat het nog zo lang heeft geduurd.

Dat de kaasroute voor Nederlanders gesloten blijft, benadrukt de volstrekte waanzin ervan. De Nederlandse wetgever is niet gek. Je moet al minstens tien jaar niet meer in Nederland wonen om als Nederlander aan schenkingsrechten te ontsnappen. Maar ze laten de kaasroute wel open voor die gekke Belgen, want dat is alleen maar lekker binnenhalen voor Nederlandse notarissen en vermogensadviseurs, toch? Van wat fiscale hypocrisie en koopmanszin ten koste van de Europese buren is Nederland nooit vies geweest.

Het goede nieuws is dat we de kaasroute met één pennentrek kunnen betonneren. Het is gewoon zaak de wetgeving doordacht  aan te passen. Geachte verkozenen, wat houdt jullie tegen om deze achterpoort der schande definitief te sluiten? Alvast een advies bij jullie wetgevende inspanningen: let erop dat jullie adviseurs bij het sluiten van de kaasroute geen nieuwe achterpoort in de wet metselen. Dat spelletje kennen we ondertussen. Doen.