Politieke poker

Door Carsten Brzeski, senior economist bij ING België

Direct na de verkiezingsuitslag leek het alsof bondskanselier Merkel een hoge prijs moest betalen voor haar indrukwekkende overwinning. De gedoodverfde coalitiepartner, de verliezende sociaaldemocratische SPD, speelt ‘hard to get’ en heeft met de aangekondigde ledenraadpleging over een mogelijk regeringsakkoord een zwaard van Damocles boven de onderhandelingen gehangen. De achterliggende gedachte is duidelijk: Merkel heeft geen alternatief, dus is dit het moment om ons wensenlijstje te verzilveren.

Hoog spel van de SPD, want juist vandaag komt een alternatief in beeld. Nadat enkele kopstukken bij de groenen zijn opgestapt, lijkt de weg vrij voor een nieuwe, minder ideologische generatie die een samenwerking met Merkel als nieuwe profileringskoers ziet. De eerste gesprekken worden vandaag gevoerd. Met de gesprekken met de groenen zet Merkel het politieke pokerspel voor een nieuwe Duitse regering briljant naar haar hand.

Na de afgang van de liberale FDP, lijken de groenen zich te willen profileren als het nieuwe liberale alternatief en staan ze plotseling veel opener voor een coalitie dan amper twee weken geleden. De groenen weten ook dat veel van hun kiezers uit de hogere middenklasse komen, die ook de traditionele achterban van de FDP was. Een coalitie met Merkel kan het vehikel of het noodzakelijk kwaad zijn om de droom van een echte en volledige ‘Energiewende’ waar te maken.

De SPD zal de gesprekken met gemengde gevoelens volgen. Ja, er zijn aarzelingen om een regering met Merkel te vormen. Zeker in een situatie waarin de partij veeleer naar links wilde doorbuigen. De grootste vrees van de SPD is dat ze net zoals tijdens de laatste ‘Grosse Koalition’ tussen 2005 en 2009 weer met huid en haar wordt opgeslokt en met verkiezingsverlies wordt uitgespuugd door Merkel. Vooral de basis van de SPD is fel tegen een nieuwe grote coalitie. Maar een samenwerking van CDU en groenen is evenmin in het belang van de SPD. Als de groenen zich als de nieuwe liberalen ontpoppen, zal het moeilijk worden hen over vier jaar te overhalen in een linkse regering te stappen.

Wellicht passen Veggie Day en Oktoberfest dit jaar nog niet samen. De gesprekken vandaag met de groenen zijn echter een meesterlijke zet van Merkel, omdat de prijs voor een coalitie met de SPD weer daalt. Merkel houdt nu weer meer troefkaarten in haar hand dan twee weken geleden. Het is nu aan de anderen om kleur te bekennen en hun kaarten op tafel te leggen. De uitkomst van het politieke pokerspel in Duitsland blijft open.