Niemand verantwoordelijk

Daar stapte ik vorige week naartoe op een druilerige namiddag, in het gezelschap van tientallen gehaaste pendelaars. Ik moest geen trein halen, maar ik wou met eigen ogen zien wat er aan de hand was in de onder het station gelegen busterminal van De Lijn.

Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) had de media verteld dat hij de toestand daar beu is. Want nu het kouder wordt, zakken steeds meer transmigranten van het Maximiliaanpark af naar het warmere busstation. Als ik door de immense marmeren wachtzaal stap, zie ik een tiental groepjes Afrikanen, alleen mannen, geen vrouwen of kinderen. Op de grond liggen mensen in slaapzakken.

Eén ouder Belgisch koppel zit op een bank. Ze lijken als enigen de zaal te gebruiken waarvoor die bestemd was: ze wachten op een bus. De honderden transmigranten waar de man en de vrouw enigszins achterdochtig naar kijken, kunnen enkel dromen van een bus, een naar Engeland. Daar willen ze allen naartoe. ‘The UK’, zeggen ze als ik hen vraag van welke bestemming ze dromen.

De buschauffeurs klagen al langer over wat fout loopt in en rond het station. Over stank en vuiligheid. Hygiëne is hier onbestaande, want er zijn geen toiletten. ’s Avonds worden maaltijden bedeeld en ligt de zaal vol etensresten. De criminaliteit in de buurt van het station is de jongste maanden ook spectaculair gestegen, met meer dan 80 procent vergeleken met vorig jaar.

Daar zijn nauwelijks migranten verantwoordelijk voor, geeft de politie toe en onderlijnt het kabinet van Brussels minister-president Rudi Vervoort. Ik voel me er ook niet onveilig. Het Noordstation is zeker geen Moordstation. De transmigranten lijken er gewoon rond te hangen, om hun verveling te verdrijven en de eindeloze dagen door te komen. Jonge mannen luisteren naar luide muziek en staren naar smartphones.

Chaos

Maar de menselijke chaos in het station trekt georganiseerde bendes en mensen met minder onschuldige motieven aan. Dat de omgeving van het Noordstation in drie gemeentes (Schaarbeek, Sint-Joost en Brussel-Stad) en in twee politiezones ligt, maakt een efficiënte aanpak er niet gemakkelijker op.

De druk op Weyts, als minister bevoegd voor De Lijn, wordt steeds groter. Maar veel kan hij niet doen. Hij vindt dat Brusselse politici hun verantwoordelijkheden niet nemen. Het liefst zou hij een nieuwe terminal bouwen buiten het station, maar de vergunning daarvoor laat al anderhalf jaar op zich wachten. Nu dreigt Weyts ermee de haltes naar het Rogierplein te verplaatsen. De wachtzaal zou dan waarschijnlijk gesloten worden.

De Vlaams-nationalistische minister doet hetzelfde als zijn Brusselse en federale collega’s en komt niet verder dan een schijnoplossing die het probleem niet fundamenteel aanpakt. Bij het Zuidstation sloot de gemeente Sint-Gillis van de voormalige minister-president Charles Picqué een voetgangerstunnel omdat daar migranten sliepen. De burgemeesters van Schaarbeek en Brussel zeggen dat het allemaal de fout is van de N-VA-ministers Jambon en Francken. Ze vragen wat het nut van politierazzia’s is als opgepakte transmigranten na een passage bij Vreemdelingenzaken weer ongestoord de straat op mogen. Het vriendelijke verzoek om het grondgebied te verlaten hebben ze waarschijnlijk gedropt bij het andere afval in de wachtzaal van het busstation...

Het voordeel van een kluwen van bestuursniveaus is, voor politici althans, dat iedereen de schuld op een ander kan steken en dat niemand verantwoordelijkheid moet nemen. Maar het resultaat is dat problemen almaar groter en minder beheersbaar worden. Misschien moeten alle betrokken beleidsvoerders een paar dagen worden opgesloten in de wachtzaal van het Noordstation tot ze een echte oplossing hebben gevonden. En eindelijk het algemeen belang boven hun electorale ambities plaatsen.