In Duitsland is de geest uit de fles

Hoofdeconoom ING Duitsland

Nu door de toegenomen populariteit van het AfD zijn zege aan de eindstreep onzekerder wordt, komt de Duitse oppositieleider Friedrich Merz onverwacht boud uit de startblokken.

Lange tijd was het rustig rond de Duitse CDU-topman Friedrich Merz. Hij hield zich koest, omdat de zege voor de CDU door de fouten van de anderen gegarandeerd leek. Nu door de toegenomen populariteit van het AfD de zege aan de eindstreep onzekerder wordt, komt Merz onverwacht boud uit de startblokken.

De zinloze moord op een tweejarige jongen in Aschaffenburg heeft de verkiezingscampagne op haar kop gezet. De moordenaar was al lang bekend bij de politie: een Afghaan zonder verblijfsvergunning die had moeten worden uitgezet. Opeens gaat het niet meer over de economie, maar opnieuw over migratie. Dat heeft oppositieleider Merz uit een winterslaap doen ontwaken. Hij gaat vol in de aanval en neemt daarmee een groot risico. 

Advertentie

Allereerst kwam Merz met een trumpiaans vijfpuntenplan, waarin hij belooft op dag één van zijn kanselierschap grenscontroles opnieuw in te voeren, illegale vluchtelingen aan de grens terug te wijzen, uitgewezen immigranten tot hun vertrek in de gevangenis vast te zetten, landelijke uitwijzingscentra op te richten en criminele illegale immigranten consequent het land uit te zetten.

Merz kon niet anders. Omdat de gruweldaad hem, zoals iedereen, raakte. Maar ook om het AfD de pas af te snijden, zodat die geen politiek voordeel kan halen uit de gebeurtenissen. Merz zet nu de toon: genoeg is genoeg, er moet iets veranderen. Maar wat Merz vervolgens deed, kan nog een groot probleem voor hem worden.

Een brug te ver

Merz deed niet zomaar een voorstel, hij stelde eisen: zo en niet anders gaat het met mij als kanselier, of er komt geen coalitie. Eenmaal op dreef ging hij nog verder, met als gevolg dat het parlement woensdag stemde over een veel strenger asielbeleid. Een voorstel van Merz werd goedgekeurd en zette de coalitie, die er niet in meeging, op scherp.

Merz’ motie kon maar aanvaard worden met de steun van het AfD. De oppositieleider, die tot nu samenwerking met die partij uitsloot, liet zich daar niet door afschrikken.

Merz’ motie kon maar worden aanvaard met de steun van het AfD. Merz, die tot nu samenwerking met die partij uitsloot, liet zich daar niet door afschrikken. Op die manier wou hij het speelveld van het AfD beperken, stelde hij. Of dat gelukt is, moet de komende weken blijken.

Detail: omdat Merz (ook met het AfD) geen meerderheid heeft in de Bundesrat, waarin de deelstaten zijn vertegenwoordigd, wordt zijn vijfpuntenplan hoe dan ook niet uitgevoerd.

Advertentie

Met zijn strategie riskeert Merz het aantal potentiële coalitiepartners drastisch te zien slinken, al weet je na de verkiezingen maar nooit. Voor de Groenen is Merz’ aanpak een brug te ver. Eigenlijk blijft als coalitiepartner alleen de SPD over, eventueel in combinatie met de FDP. Dat scenario ligt evenwel moeilijk, gezien de animositeit tussen de SPD en de FDP, die tot de val van de huidige regering heeft geleid. Daardoor blijft het verder aanmodderen voor Duitsland, zonder grote economische hervormingen.

Het juiste evenwicht vinden tussen een strenger asielbeleid en economische hervorming lijkt in de Duitse politieke realiteit een patstelling geworden. Over drie weken zal blijken of de aanvallende tactiek van Merz nieuwe deuren opent of net een nieuwe politieke crisis veroorzaakt.

Advertentie

In het nieuws

Alle artikels meer
Pierre Wunsch, gouverneur van de Nationale Bank.
Begrotingsplan De Wever zal niet volstaan, vreest Nationale Bank
De hervormingen die de regering-De Wever plant, zijn ‘relatief ambitieus’, maar ze volstaan wellicht niet. Dat zegt Pierre Wunsch, de gouverneur van de Nationale Bank. ‘Het is verre van duidelijk of het begrotingstekort de volgende jaren zal dalen.’
Gesponsorde inhoud