Geen binaire antwoorden

Louis Verbeke, erevoorzitter Vlerick Business School

Al die vragen en crisissen hebben iets gemeen nl. er zijn geen zinnige binaire antwoorden voor te bedenken. Voor ieder complex vraagstuk is er immers een helder en simpel antwoord ...dat fout is (Mengel of Churchill al naar gelang de bron). Wanneer het gaat om menselijk gedrag (wetten bv) zei de achttiende eeuwse rechtsfilosoof Montesquieu al dat de beste wet ooit, (en bij toeval gevonden) op een andere plaats of in een andere tijd, irrelevant zou zijn. Of zoals Confucius het stelde, je krijgt meer gedaan met een imperfecte diamant dan met het perfekte kiezelsteentje. Gedraging hoor je te benaderen vanuit de zekerheid van de imperfectie.

Migratie en Religie

Ik dacht eraan de vluchtelingencrisis te mijden voor deze bijdrage tot ik vernam dat de Heer Badawi de Sackorow prijs heeft gekregen, toegekend door het Europees parlement aan helden die de vrijheid van denken voorstaan. De Heer Badawi is de Saudische publicist en intellectueel die tot gevangenis en stokslagen werd veroordeeld (en die ook ten dele onderging) omdat hij in zijn land voor 'Westerse mensenrechten' pleitte. Hij werd geacht hiermee de Islam te hebben beledigd. Hem werd vooral kwalijk genomen, lees ik, dat hij het ondenkbaar vindt dat miljarden 'Kaffirs', geloofsweigeraars , minderwaardig zijn en dus in binaire termen fout. Het pijnlijkste punt van alle monotheïstische godsdiensten is de binaire keuze tussen hun waarheid en de onwaarheid van alles wat van hun waarheid afwijkt. Het is bijna vertederend hoe pauselijke nieuwe waarheden als” niet nieuw “ verkondigd worden. Hoe verander je van “eeuwige waarheid””?

We weten dat het imperiale Rome de Joodse priesterstaat verwoestte, dat het Westen het Christendom zou opgelegd worden vele eeuwen lang tot kerk en staat geleidelijk aan gesplitst werden. In mijn bijdrage ‘Migratie is nu anders’ (3.02.2015) noemde ik de Heer Batawi ‘de Voltaire van vandaag’. Van de drie monotheismen is het alleen de Islam die in onbetwistbaar politieke termen overeenkomstig de Deklaratie van Caïro getekend in 1990 door 49 Islamistische landen de scheiding van kerk en staat weigert, de ongelijkheid op het vlak van gender en geloof en het opleggen van de sharia als hoogste norm voor iedereen vooropstelt. De militante Islam als collectieve politieke boodschap! De Heer Badawi is dus niet alleen een apostaat (al werd hij daarvoor niet veroordeeld want in dat geval kon de doodstraf niet vermeden worden) maar ook een landverrader, een politiek extremist vergelijkbaar met hetgeen wij een negationist noemen.

Binaire vraagstukken

Deze bijdrage is ingegeven door de simpele vaststelling dat het leed van en het onrecht aangedaan aan zoveel mensen veel sympathie en generositeit oproept. Men kan er echter niet omheen dat het vluchtelingenvraagstuk in Europa een dimensie heeft die de Latijns-Amerikaanse migratie in de VS niet heeft. De Mexicaanse en Centraal-Amerikaanse migranten belijden een geloof dat de scheiding van kerk en staat aanvaard heeft. Andere komen uit delen van de wereld waar binaire religieuze waarheden nooit bestaan hebben, zoals China. Er is geen expliciete of impliciete boodschap (bv. via westerse kleding wel toegelaten voor mannen maar niet voor vrouwen ) dat de VS fout zit. Uiteraard zal die migratie ook de maatschappij beïnvloeden . De ‘Aziaten’ doen het overigens beter dan de ‘Christenen’ en botsen tegen het probleem van numerus clausus in de betere scholen. Ook dat veroorzaakt problemen. Ze zijn té goed ! Maar geen enkele belangrijke groep migranten in de VS, ook niet die uit het Midden Oosten, komt respect opeisen voor gedragingen die het Westen enkel kent uit een ver verleden. Die nieuwe Amerikanen willen Amerika veranderen binnen het waardekader waarop ze afgekomen zijn. Heel wat Europeanen menen dat teveel recente migranten het anders zien, hun eigen waardesysteem wensen op te leggen.

Vooruitkijkend

Uiteraard moeten echte vluchtelingen van economische migranten gescheiden worden. De misbruiken inzake gezinshereniging moeten bestreden worden en het vluchtelingenstatuut in overleg gewijzigd worden .De vraag blijft of Islamitische migratie meer bedreigend is dan die uit bv. Oost –Europa.

We kunnen er niet naast kijken. De vluchtelingen komen voornamelijk uit Islamitische landen waar op grote schaal gemoord wordt om religieuze en tribale redenen. Het gaat om staten die totaal disfunctioneel zijn of door dictators geleid worden. Ze werden misbruikt en uitgebuit door geloofsgenoten, uit de landen die in Caïro verklaard hebben dat hun waardesysteem het enig juiste is. Moeten we die mensen helpen? Uiteraard, maar op voorwaarde dat de normen die wij als maatschappij stellen aanvaard en zo nodig opgelegd en gesanctioneerd worden. De ondertekening van een engagement om de Europese waarden te eerbiedigen is een goed begin. Misschien kan hen ook gezegd worden dat symbolen van blijvende onderwerping van vrouwen niet helpen. Dubbele nationaliteit is een probleem, evenals gesponserde Nederlandsonkundige predikers. Taalkennis is een noodzaak voor verlenging van de verblijfsvergunning. Ook voor jobs en kinderen.

Het helpt ook onzin te bestrijden. Vluchtelingen brengen geld op in Turkije en Jordanië, en niet alleen voor de mensensmokkelaars. De kampen behuizen een minderheid en worden door de internationale gemeenschap betaald . Het idee dat vluchtelingen economisch binnen 20 jaar of zo hier zullen bijdragen is niet bewezen. Het is geen racisme te stellen dat economische prestaties ook afhangen van opleidingsniveau en verzoenbare maatschappelijke en familiale waarden. De enorme investeringen in opleiding, gezondheid, bewoning en leefloon kunnen enkel op humanitaire basis onderbouwd worden. Het gaat hem niet om economisch gezond verstand.

Tijdelijkheid en voorwaardelijkheid moeten nadrukkelijk voorop gesteld worden. We moeten leren uit wat fout is gegaan met eerdere migratiebewegingen.

Voorgaande heeft, meen ik, niets met islamofobie te maken. Monotheïsmes elimineren twijfel en botsende waarheden en we hebben daarom geleerd godsdienst en politiek, kerk en staat,te scheiden. Wie dat weigert ,wie de sharia als opperste norm wil blijven zien, kan bij ons geen burgerschap verwachten al weze zij of hij vluchteling.