Europa aan de zijlijn in AI-wedloop

Het belooft een superspannend weekje te worden in de wondere wereld van de artificiële intelligentie (AI). Normaal wordt het gloednieuwe GPT-4-model van OpenAI onthuld. Naar verluidt zou dat heel spectaculair zijn. GPT-4 werd gevoed met een gigantische hoeveelheid trainingsdata. Waar GPT-3 nog een model was met meer dan 100 miljard leerparameters, spreken we bij GPT-4 over duizenden miljarden. Nog straffer is dat GPT-4 ‘multi-modal’ is: het kan niet alleen tekstinput krijgen, maar ook geluid en beeld. De intimi die het al zagen, noemen het een 'god-like experience'. Dat belooft.

De hetze rond generatieve AI is de voorbije weken naar recordhoogtes geklommen. Veel mensen vinden het een hype en beschrijven ChatGPT als een soort ‘efficiënte bullshitter’, een cross-over van Wikipedia meets Xavier De Baere, de ‘professioneel afscheidsnemer’ uit 'Morgen maandag'. Voor mij is het géén hype. Het heeft de potentie uit te groeien tot een onmisbaar instrument.

Ik ben aan een nieuw boek bezig. Het is de eerste keer dat ik daar een tool als ChatGPT kan bij gebruiken. Niet dat het voor mij schrijft, maar het is een soort permanent klankbord geworden. Een digitale copiloot. Ik schrijf een stuk en speel het door aan ChatGPT. Die geeft inzichten, andere formuleringen en extra input. Dat werkt super tijdens het creatieve proces. Zodra dat ingebouwd wordt in onze mailprogramma’s en tekstverwerkers, is een enorme productiviteitswinst mogelijk.

In mijn carrière heb ik het plezier gehad enkele fundamentele technologische verschuivingen mee te maken. De allereerste was midden jaren negentig, toen de digitalisering op gang kwam door de opkomst van het world wide web. De tweede was de mobiele revolutie, waardoor we overal en altijd geconnecteerd waren. De derde was de evolutie naar de cloud, waardoor we de enorme investeringen in hardware en software konden vereenvoudigen en supersnel konden schalen. AI is volgens mij de vierde grote omwenteling.

Tijdslimiet

Het jammere is dat bij elke nieuwe technologische revolutie Europa almaar meer achteruitboerde. De eerste beweging zette bedrijven als Amazon en Google op de kaart als globale spelers. De tweede polariseerde de wereld in Android en iOS, netjes verdeeld tussen Apple en Google. In de wereld van de cloud zijn de toppers de Amerikaanse bedrijven Microsoft Azure en AWS van Amazon. Het peloton achter de kopgroep met spelers als Google, IBM of Oracle volgt op flinke afstand. En de Europese spelers zitten buiten de tijdslimiet.

Om de cloudkloof te dichten had de Europese Commissie met het project Gaia-X nochtans een massieve inhaalbeweging opgezet in 2019. Briljante speeches, ambitieuze doelstellingen, spetterende PowerPoints: wij Europeanen zouden die Amerikaanse hotshots wel eens een poepje laten ruiken. Helaas. Vier jaar later is Gaia-X nergens te bespeuren. Het Europese bedrijfsleven heeft volop de Amerikaanse cloudspelers omarmd.

De kans is groot dat ook deze vierde grote technologische veldslag niet door Europa wordt gewonnen. Het is duidelijk dat een AI-wapenwedloop aan de gang is, waar enorm veel geld naartoe vloeit. OpenAI had al een flinke hoeveelheid risicokapitaal opgesoupeerd en tankte onlangs 10 miljard dollar bij, van Microsoft. De wedloop om AI-suprematie tussen Microsoft en Google zal een gigantische hoeveelheid kapitaal verorberen.

En daar wringt het schoentje in Europa. Ik zie niet meteen een Europese speler, laat staan de Europese Unie, 10 miljard euro investeren in de uitbouw van een Large Language Model AI-concept. De hersenen hebben we, het talent is overvloedig aanwezig, maar durf en kapitaal zijn broodnodig opdat Europa in deze wedloop nog meespeelt.