De bitcoin is geen munt, maar een speculatieve investering

Van geld verwachten we normaal dat je er vlot en efficiënt mee kan betalen, rekenen, sparen en krediet verlenen. Daarom is de bitcoin geen geld. Mensen die geloven dat je met een bitcoin kosteloos en soepel kan betalen, leven in een illusie.

Hoewel de individuele transactiekosten voor een gebruiker laag liggen, zijn de maatschappelijke transactiekosten hoog. De nodige computertijd en bijbehorende emissies zijn enorm. Bovendien plaveit de bitcoin een financiële snelweg voor transacties die het daglicht niet kunnen verdragen, zoals drugs-, wapen- en mensenhandel, witwasserij, afpersing, verduistering en fraude. De potentiële negatieve externe effecten zijn met andere woorden niet te overzien. Daarom zullen de meeste overheden nooit de bitcoin als officiële betaalmunt aanvaarden. 

Als rekeneenheid is de waarde van de bitcoin te onstabiel. Burgers van landen met instabiele munten rekenen gewoonlijk in stabielere buitenlandse munten en hun overheid gebruikt dikwijls die buitenlandse munt als officiële munt. De Amerikaanse dollar is ook de officiële munt van Ecuador, El Salvador, de Marshall Eilanden, Micronesia, Palau, Oost-Timor en Zimbabwe. Daarnaast hebben elf landen een muntbord met de Amerikaanse dollar, waarbij de waarde van de munt wordt gelijkgesteld aan de stabielere dollar en het monetair beleid volledig afhangt van de dollarreserves. 

Kosovo en Montenegro gebruiken de euro als officiële munt, hoewel ze geen lid zijn van de eurozone. Bosnië Herzegovina heeft een muntbord met vooral de euro. Ook Bulgarije, Estland en Litouwen gebruikten muntborden met de euro om hun economie te stabiliseren.

Als spaarmiddel heeft de bitcoin geen toekomst. Risicoaverse spaarders eisen voorspelbaarheid en liquiditeit, terwijl de waarde van de bitcoin net notoir onvoorspelbaar en illiquide is. De onbetrouwbaarheid van sommige bestaande bitcoinplatformen en de recente fraudeschandalen waarbij veel spaarders hun geld kwijtspeelden, hebben het vertrouwen in de bitcoin sowieso een flinke knauw gegeven.

Bovendien kunnen spaarders hun bitcoins soms niet omzetten naar echte munten als de waarde van de bitcoin sterk daalt en het er dus net toe doet. Die inconvertibiliteit is een enorme hinderpaal voor de doorbraak van de bitcoin als een algemeen aanvaard spaarmiddel. Omdat de bitcoin geen goed betaalmiddel, rekeneenheid of spaarmiddel is, heeft het al helemaal geen zin de munt als een kredietmiddel te zien.

Blackrock

Ondanks de uitgesproken ambitie in de naam is de bitcoin dus niet in staat de functies van geld naar behoren te vervullen. Maar waarom investeren bonafide financiële bedrijven dan in afgeleiden ervan? Blackrock vroeg de Amerikaanse regulator SEC de toelating voor een Bitcoin ETF. Een Exchange-Traded Fund of een tracker is een op financiële markten verhandeld en genoteerd product waarvan de waarde volledig afhangt van een onderliggend actief, in dit geval de bitcoin.

Andere financiële spelers, zoals Invesco, WisdomTree, Bitwise, Ark Investment Management and Valkyrie, deden dat al eerder, werden door de SEC afgewezen, en dienden een aangepast ETF-verzoek in. Ook Fidelity is actief in afgeleide producten op basis van de bitcoin en laat werknemers toe er een deel van hun pensioen in te investeren.

De reden is dat de bitcoin zich wel heeft ontwikkeld als een interessant speculatief alternatief voor investeerders. Wie een goed gediversifieerde en efficiënte portfolio wil uitbouwen, is op zoek naar activa waarvan de return en de volatiliteit zo veel mogelijk losstaan van die van andere activa.

En laat de bitcoin nu uitstekend aan die vereisten voldoen. De waarde blijkt in tijden van crisis grotendeels los te staan van de aandelen- en obligatiekoersen en zelfs van grondstoffenprijzen zoals die van olie of zeldzame aardmetalen. Op die manier is het volstrekt onregelmatige en onvoorspelbare koersgedrag van de bitcoin tegelijk zijn grootste troef.

Net daardoor lijkt de bitcoin uitstekend geschikt om portefeuilles te diversifiëren tegen de impact van onverwachte schokken op de rest van de portefeuille. In die zin is de bitcoin een aanvulling voor goud in het balanceren van de waarde van portefeuilles, want ook de correlatie tussen de bitcoin en goud is verre van perfect.

Activabeheerders zijn dus geïnteresseerd in bitcoin-ETF’s omdat je zo de bitcoin kan integreren in portefeuilles zonder de technische, regulatoire en reputatienadelen van de bitcoin zelf. In de veronderstelling natuurlijk dat de bitcoin zelf iets waard blijft. Omdat de munt geen onderliggende waarde heeft, is het niet zeker of bitcoin-ETF’s waarde zullen hebben in de toekomst. Een waardeloos actief is ook niet gecorreleerd met andere activa, maar daarom nog geen goede investering. Afwachten dus of het echt zal werken.