Coaching, we have a problem

Deze van de pot gerukte praktijk wordt mee gepromoot door een minister; ik moet het citeren, anders gelooft u me niet: ‘Vervolgens wandelt Mastelinck (de coach, nvdr.), vergezeld door onder meer Vlaams minister van Omgeving en Natuur Joke Schauvliege (CD&V), naar een kleiner boompje wat verderop. ‘Op deze plaats is het probleem waarmee je daarnet nog zat, helemaal opgelost. Kunnen jullie je dat voorstellen?’ ‘Het voelt hier inderdaad anders’, antwoordt minister Schauvliege. ‘Ik voel me opgelucht en kan zo weer verder.’

Ik wik mijn woorden, maar dit is van een dwaasheid die ik nog maar zelden heb mogen aanschouwen. En ik heb al veel gezien in coaching, van paardenmenners, over schedelvoelers tot auralezers.

Ik roep opnieuw op tot meer ernst in het coachingvak. Ik wil niet steeds op dezelfde nagel kloppen, maar het gekende scenario dreigt: iedereen maakt misbaar over zoveel onzin, maar de dag erna gaat alles terug zijn gewone gang. Daarom deze oproep: stuur de erkenning van loopbaancoaches bij. Ik blijf het idee van loopbaancoaching genegen. In tijden waar we mensen vragen op een gezonde manier langer te werken en hun loopbaan zelf in handen te nemen, is het een goed idee hen persoonlijke ondersteuning te bieden. De loopbaancheques zijn een succes gebleken (niet in het minst voor de coachingsector). Er is echter niets oneervol aan om op een bepaald moment te concluderen dat er wanpraktijken bestaan, en bij te sturen.

Ervaring

Een snelle blik op de bewuste website leert dat, ondanks recente aanpassingen, de nadruk bij loopbaancoaching bijna volledig ligt op ervaring. Om erkenning als loopbaancoach te krijgen moet je minimaal 3 jaar ervaring in loopbaanbegeleiding kunnen aantonen. Daarnaast helpt het als 'expertiseborging' (ik vind die woorden niet uit) dat je een methodiek hebt en je je deskundigheid steeds verder ontwikkelt. Daarnaast is er de rist aan certificaten die u kan voorleggen, maar de ‘VDAB kan en mag in haar regisseursrol geen standpunt innemen rond de kwaliteit van deze certificaten.’

Laat ik zelf dan maar dat standpunt innemen: deze certificaten bieden geen enkele garantie op inhoudelijke kwaliteit. Als je reeds meer dan drie jaar een onzinmethodiek gebruikt in loopbaanbegeleiding en je je geregeld verder bijschoolt in die onzin, dan is er geen vuiltje aan de lucht.

De VDAB-woordvoerder merkt op dat wetenschappelijke grond niet de focus heeft. Ik vermoed dat men wat schrik heeft van het label 'wetenschappelijk'. Dit is echter geen hersenchirurgie. 'Wetenschappelijk' betekent gewoon ‘Werkt het? Is het effectief?’. Ja, het vraagt een inspanning om effectiviteit aan te tonen. Maar is dat zoveel gevraagd als coaching terugbetaald wordt door de overheid?

Het is echt niet zo moeilijk om een aantal voorwaarden te stellen die de kans op een werkzame praktijk verhogen. Er zijn methoden en instrumenten waarvan we weten dat ze vrij degelijk werken. Er zijn ook goede wetenschappelijke opleidingen die studenten aanleren welke methodes effectief zijn en hoe dit aan te tonen.

Poolstok

Dat het anders kan toont bijvoorbeeld Poolstok aan, het vroegere Jobpunt Vlaanderen. Vooraleer coaches los te laten op de publieke sector, toetst Poolstok of coaches en hun methodes aan een set van minimumcriteria voldoen. Samen met hun coaches verzamelen ze ook data die moeten aantonen dat wat ze doen ook werkt. Opnieuw, dit is geen rocket science, maar op een ernstige manier bezig zijn met je vak.

Beste coaches, het is vooral aan u. Vrijheid blijheid heeft zijn grenzen. De lat moet hoger. Een bevriende coach suste me: ‘Kijk, er kan altijd een onnozelaar tussen zitten, maar de grote meerderheid van de coaches levert echt uitstekend werk.’ Ik geloof dat graag, maar hoe kunnen we het kaf van het koren scheiden?

Helaas is het mijn ervaring dat de kwakzalver-coaches vaak vinden dat zij de goede zijn en de anderen de kwakzalvers. Certificaten zijn een maat voor niets gebleken. Die worden al te makkelijk toegekend of vind je zo zelf uit. Coaching als vak heeft dringend nood aan een meer evidence-based aanpak zodat het zijn meerwaarde kan hard maken.