Bert Kruismans | De Waalse olifant

Zoals een beetje jager wel weet: 't is goed in 't eigen hert te kijken, nog even voor het slapen gaan, of ik van dageraad tot avond geen enkel hert heb zeer gedaan. Net zo goed beseft een beetje lezer van de betere zakenkrant: ’t is goed in de eigen portefeuille te loeren, nog even voor het nieuwe jaar begint. Tussen kerstkalkoen en nieuwjaarskater de staat van je financiën vaststellen, doen we dat tenslotte niet allemaal?

Ook onze Waalse vrienden werpen dezer dagen een blik op hun huishoudboekje van 2025. Woensdag stemde het parlement in Namen over de begroting van het Waals Gewest voor volgend jaar. De nieuwe centrumrechtse regering haalt de broeksriem aan. Dat moet ook wel, nu de registratierechten op de aankoop van de eerste woning worden verlaagd van 12,5 naar 3 procent. In 2025 resulteert dat in een slok op de borrel van meteen 250 miljoen minder belastinginkomsten. 

Omdat de tering de nering toch een beetje moet volgen, schrapt de Waalse regering 268 miljoen euro aan uitgaven. Ook enkele steunmaatregelen aan de steden en de gemeenten moeten op de schop. Sommige gemeenten zullen zelf naar de belastingverhoging moeten grijpen. Zo wordt de zwartepiet lustig rondgedeeld, tot die uiteraard bij de Waalse burger belandt.

En de grootste Waalse steden zaten al in zwaar weer, nadat Belfius in november had geweigerd nog extra geld uit te lenen aan Bergen, Luik en Charleroi. Begrijpelijk, de bank had haar zuurverdiende cash dringend nodig om het penthouse van Paul Gheysens in Knokke op de kop te tikken.

Die armlastige steden worden nu gered door de Waalse overheid, die 235 miljoen euro zal voorschieten. Maar zoals elke mevrouw Leemans weet: lenen bij de Waalse overheid is niet langer lenen bij een vriendin. Kabinetten van burgemeesters en schepenen moeten 15 procent krimpen. Voor elke tien gemeenteambtenaren die vertrekken, mogen er maar vijf worden aangeworven. Vaste benoemingen worden geschrapt. Een aantal gratis diensten aan bevolking moet verdwijnen. Enzovoort. De teneur is duidelijk: wie betaalt, die bepaalt.

Het leidde deze week allemaal tot stevig gegrom bij de burgemeesters van Charleroi en Bergen, toevallig twee socialisten. Zij voelen zich onder curatele geplaatst door de regering in Namen. Volgens PS-voorzitter Paul Magnette legt de MR-Engagés-regering de steden een besparingsoperatie van 6 à 7 procent op terwijl ze zelf nog geen 2 procent bezuinigt. Thomas Dermine, burgemeester van Charleroi, haalde stevig uit naar ‘de regering van plattelandsbewoners die Wallonië zien door het prisma van de plattelandsgemeenten en die niet vertrouwd zijn met de realiteit van steden’. Het is een feit dat in de regering-Dolimont de landelijke gebieden best goed vertegenwoordigd zijn en steden als Charleroi en Luik voor het eerst sinds mensenheugenis geen ministers leveren. 

Willy Demeyer, burgemeester van Luik en toch ook zeer socialistisch van nature, liet net voor kerst de bokshandschoenen wel achterwege. Hij pleit voor samenwerking met het Waals Gewest in plaats van confrontatie. Demeyer bestuurt in Luik dan ook samen met de MR en Les Engagés. Hij vermeldde in zijn reactie zeer terecht de olifant in de kamer, namelijk de schaalgrootte van de Waalse steden en gemeenten. Die zijn vaak gewoon te klein voor de vele taken die van hen worden verwacht. Volgens Willy komt die fundamentele discussie vroeg of laat op tafel. 

In Vlaanderen komen er straks na de fusies 13 nieuwe gemeenten. Wallonië telt er één. Bertogne smolt onlangs samen met Bastogne. Blijkbaar is in de Waalse kamer voorlopig voor de olifant nog plaats genoeg.