Anglais direct

Misschien is het u ook opgevallen tijdens de lockdown. Subtiel maar systematisch is de kwaliteit van de automatische vertalingen op social media zoals Facebook er met rasse schreden op vooruitgegaan. Alles op mijn tijdlijn staat nu in het Nederlands. Af en toe komt er nog een ‘rate this translation’ tevoorschijn, waardoor ik dan opeens besef: ‘Juist, da's waar, die spreekt helemaal geen Vlaams.’

Over een paar weken is het precies 20 jaar geleden dat Lernout & Hauspie failliet ging. Hun droom van spraakherkenning zit nu in een renaissance, en het gaat harder dan ooit. Tijdens de pandemie hebben we massaal veel tegen onze schermen gepraat. Microsoft Teams heeft in die periode zijn ‘live caption’ verbeterd, die de gesprekken in realtime van ondertiteling voorziet. Handig en efficiënt. Zoom biedt een gelijkaardige feature aan, en zal die zelfs inbouwen in Horizon Workrooms, de virtualrealityoplossing van Facebook voor meetings.

Ondertiteling is slechts het begin. Zoom kondigde ook aan tegen het einde van het jaar live vertaling te zullen aanbieden in ruim 30 talen. Een logisch vervolg aangezien het bedrijf eerder dit jaar de Duitse speler in vertaalsoftware Kites overnam.

De combinatie van het online ‘verstaan’ van gesprekken en die in realtime te vertalen naar om het even welke taal ligt om de hoek. De briljante sciencefictionauteur Douglas Adams vond het concept uit van de Babel-Fish, een visje dat in je oor floept en alles vertaalt naar je eigen taal.

Back to reality. Het schooljaar is alweer een paar weken ver en menig Vlaamse ouder moet paraat staan om te helpen met het Franse huis- en proefwerk. Het is toch even wennen aan wat het verschil is tussen het complément d'objet direct en indirect. En helaas rukken menige leerkrachten Frans zich alweer de haren uit het hoofd als ze gefrustreerd constateren hoe slecht het gesteld is met de kennis van het Frans bij onze scholieren.

Toen ik opgroeide, keek ik naar de RTBF. Mijn moeder las Franse boeken en we hadden een abonnement op Le Vif/L'Express. De realiteit van mijn kinderen is totaal anders. Ze worden van kleins af ondergedompeld in het Engels, via de digitale en online wereld. Er staan duizend zenders op onze Telenet-decoder, maar als ze iets in het Frans horen, zappen ze snel door.

Has-been

Dat mag dan jammer zijn, het is de realiteit. Het Frans is een prachtige taal die elke dag helaas minder en minder relevant wordt. Willen we onze kinderen dan nog per se acht jaar lang bezighouden en frustreren met een has-been?

Ik voel de kritiek al komen. Veel van mijn beste vrienden zijn romanisten. Meer nog, sommigen zijn zelfs leerkracht Frans. Bijzonder gemotiveerde leerkrachten.

Maar als we zien dat dit schooljaar slechts 34 procent van de Waalse leerlingen kiest voor Nederlands, terwijl 64 procent voor Engels kiest, waarom hebben wij als Vlamingen dan nog Frans als verplicht vak?

We zijn een prachtig land met twee hoofdtalen, maar vooral met twee culturen. De affiniteit van de Vlaamse jeugd met de Franse taal is in vrije val. We moeten ons land niet opgeven, maar in de plaats van jongeren te demotiveren met de complexiteit van grammatica en verbuigingen kunnen we misschien proberen de affiniteit met de romaanse cultuur te stimuleren.

Als we de brug tussen Vlaanderen en Wallonië willen restaureren, kan je misschien beter goodwill creëren dan aversie door de verplichte worsteling met complément d'objet direct en indirect. In Wallonië hebben ze gesnapt dat ze verder springen met het Engels dan met het Nederlands. Hoog tijd dat wij ook de stap zetten.