België zal zijn defensie-uitgaven fors moeten verhogen

Door Andreas Tirez, kernlid denktank Liberales. Blogt op economieblog.be

Al de dag na zijn inauguratie werd duidelijk dat Donald Trump ook als president geheel zichzelf blijft. Zo gaf Sean Spicer, de woordvoerder van het Witte Huis, in zijn eerste persconferentie de pers een uitbrander omdat ze de mensenmassa bij Trumps inauguratie veel lager inschatte dan bij Obama. Meerdere media toonden dat nochtans duidelijk aan met fotomateriaal. Ook de rest van de persconferentie was ongezien, met een verheerlijking van Trump en het geven van valse informatie.

Men kan dat wegzetten als akkefietjes en ‘cheap talk’, uitspraken die de werkelijkheid niet beïnvloeden. En het kan inderdaad nog steeds dat het presidentschap van Trump uiteindelijk wel meevalt, ook al lijkt dat steeds onwaarschijnlijker.

Nu al zullen enkele zaken vrijwel zeker een impact hebben op Europa en België. Een daarvan is het lot van de NAVO. Trump heeft al meermaals aangeklaagd dat de meeste leden van de NAVO te weinig militaire uitgaven doen. Slechts 5 van de 27 NAVO-leden halen de richtlijn van 2 procent van het bbp. De VS staken 3,6 procent in defensie-uitgaven in 2016 en het Verenigd Koninkrijk 2,2 procent (zie grafiek). De 22 andere landen zitten onder de norm, en vijf landen halen zelfs de 1 procent niet. België bengelt met 0,85 procent bijna helemaal achteraan, alleen Luxemburg doet slechter. De VS spendeerden 664 miljard dollar aan defensie, of bijna driekwart van alle militaire uitgaven binnen de NAVO.

Trump staat in de VS niet alleen met zijn kritiek op landen die te weinig bijdragen. Ook Hillary Clinton en Bernie Sanders klaagden dat aan tijdens de Amerikaanse voorverkiezingen. En ook Paul De Grauwe zei recentelijk dat de lage uitgaven van de meeste NAVO-landen niet duurzaam zijn. Het is dan ook een terechte aanklacht: landen zoals België hangen voor hun veiligheid bijna volledig af van andere. We liften mee op de inspanningen van landen als de VS en het VK.

Het is goed mogelijk dat Trump de zwakke financiering van de meeste NAVO-landen aangrijpt om het trans-Atlantische verdrag op te blazen. Dan zit Europa, met nauwelijks een kwart van de NAVO-slagkracht, plots zonder de VS als grote beschermheer. Een minder slecht scenario is dat Trump enkel dreigt het verdrag op te zeggen om zo de freeriders, zoals België, aan te zetten tot een grotere financiële inspanning.

Begroting

In beide gevallen zit België met een probleem. Met 0,85 procent zit het nog niet aan de helft van de inspanning. Om aan 2 procent te komen zou de Belgische regering 1,15 procentpunten beter moeten doen. Dat zijn bijna 5 miljard euro militaire uitgaven extra. Het begrotingstekort zit echter al dicht tegen 3 procent aan. Dat betekent dat die 5 miljard bijkomend bespaard moet worden. En die besparing zal waarschijnlijk nog (deels) in deze legislatuur moeten worden gevonden.

Een wandeling in het park wordt dat niet. Het alternatief is echter het risico dat Trump de NAVO opblaast. De Europese landen moeten dan zelf instaan voor hun veiligheid. Wil Europa het risico lopen om niet te investeren in militaire slagkracht, met een ‘strijdvaardig’ Rusland als buur?

Het zilveren randje aan dit verhaal is dat extra militaire uitgaven de economie een duw kunnen geven. Er komt dan meer economische groei en de begroting staat er dan iets beter voor. Op die manier is de recessie van de jaren dertig van de vorige eeuw beteugeld. Maar het is weinig geruststellend mochten we die geschiedenis min of meer aan het herbeleven zijn.