Ontslagvergoeding of de roe voor Bellens?

Door Vicky Buelens en Peter Stroobants, advocaten bij het kantoor Stroobants Buelens Advocaten en auteur van onder meer het Handboek Ontslag. Begin dit jaar lanceerden zij www.ontslagadvies.be, de eerste Belgische referentiesite over ontslag

Didier Bellens permitteerde zich in de Ukkelse zakenclub B19 Country Club een aantal uitlatingen die de regering niet smaakte. De Belgische Staat zou een moeilijke aandeelhouder zijn en de premier een klein kind dat om zijn Sinterklaas komt.

Diverse ministers zijn van oordeel dat Didier Bellens het zich, als CEO van één van de grootste Belgische bedrijven, niet kan veroorloven om de hoofdaandeelhouder én de premier afvallig te zijn.

Op het eerste zicht kan men het hiermee moeilijk oneens zijn. Volgens de Arbeidsovereenkomstenwet zijn werknemers aan hun werkgever immers eerbied en achting verschuldigd.

Kritiek en beledigingen worden door de Arbeidsrechter vaak erkend als ‘een ernstige tekortkoming die elke verdere professionele samenwerking onmiddellijk en definitief onmogelijk maakt’, kortweg een dringende reden. Kritiek uiten op de premier, en dit vanuit een topfunctie, zou dus mogelijks een onmiddellijk ontslag zonder vergoeding kunnen verantwoorden.

Zelfstandige

Werknemers worden tegen al te enthousiaste werkgevers beschermd door het ontslag om dringende reden te koppelen aan heel strenge voorwaarden. Zo kan de werkgever enkel ontslaan binnen 3 werkdagen nadat hij voldoende kennis kreeg over de fout en moet hij dit, opnieuw binnen 3 werkdagen, heel erg grondig motiveren.

Als afgevaardigd bestuurder van Belgacom staat Didier Bellens echter niet onder werkgeversgezag, maar is hij zelfstandige. Hij valt dan ook niet onder de Arbeidsovereenkomstenwet en kan dus niet om dringende reden ontslagen worden.

Dit neemt niet weg dat hij als bestuurder wèl verantwoording moet afleggen aan de aandeelhoudersvergadering, en dat hij altijd moet handelen in het belang van Belgacom. Een bestuurder die het vertrouwen van de aandeelhouders verliest, kan bovendien, ten allen tijde en met onmiddellijke ingang, afgezet worden. Geen gouden parachute dus…

Omdat een bestuurder niet dezelfde bescherming geniet als een werknemer, wordt eventuele willekeur van de aandeelhouders vaak afgeremd door een bestuurdersovereenkomst mét een ontslagvergoeding. Hoe groter de waarde van de bestuurder, hoe hoger natuurlijk die vergoeding, en daar wringt mogelijks het schoentje.

Het laat zich raden dat men liever afscheid neemt van Didier Bellens zonder hiervoor de overeengekomen vergoeding te moeten betalen. Een zware fout zou volgens minister Reynders ‘de regering meer opties geven’. De meeste bestuurdersovereenkomsten sluiten een ontslagvergoeding in dat geval immers uit. Komen de uitlatingen van Didier Bellens dan toch niet zo ongelegen?

Bij de beoordeling van een zware fout van een bestuurder moet men echter wel, net als bij een ontslag om dringende reden van een werknemer, rekening houden met àlle elementen.

Context

Zo zou Didier Bellens ter verdediging kunnen aanvoeren dat de regering nog steeds uitdrukkelijk erkent dat hij Belgacom zeer goed bestuurt. Stefaan De Clerck bevestigde ‘Iedereen zegt dat hij een schitterende manager is, zelfs Laurette Onkelinx. Belgacom is een sterke onderneming. Hij heeft dat ook gerealiseerd.’

Bovendien moeten uitspraken steeds in hun context begrepen worden. Didier Bellens werd in de zakenclub immers uitdrukkelijk gevraagd naar de verschillende soorten aandeelhouders waarmee hij in zijn loopbaan werd geconfronteerd. Wanneer Bellens dan antwoordt dat de Belgische staat tot dusver de moeilijkst te beheren partner is, lijkt dit op het eerste zicht niet op nodeloos schofferen.

In dezelfde zin zou de rechtstreekse aanval op de premier gekaderd kunnen worden. De ongelukkige verwijzing naar de Sint was blijkbaar bedoeld om te verduidelijken dat de eerste minister hem enkel bij het naderen van het jaareinde belt, en dan nog enkel om te informeren of Belgacom een dividend uitkeert.

Onkelinx

Verder is het niet onbelangrijk dat Didier Bellens zich niet publiekelijk, maar in de beslotenheid van de Ukkelse zakenclub uitliet én dat scherpe kritiek hem ook zelf geregeld te beurt valt. Minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx smeet hem recent nog ‘De geldverslaving van Belgacom-topman Didier Bellens is een gezondheidsprobleem’ naar het hoofd.

Anderzijds zal de Ministerraad de uitlatingen van Didier Bellens zien als het sluitstuk van zijn vermeende brokkenparcours. Hoe het ook zij, het is duidelijk dat het vertrouwen ver zoek is.

Het volledige plaatje laat misschien niet enkel een ontspoorde CEO zien, maar veeleer het spanningsveld tussen politiek en bedrijfsethiek in de schoot van een vennootschap naar publiek recht. De raad van bestuur van een bedrijf als Belgacom is immers voor de helft samengesteld uit onafhankelijke bestuurders en voor de andere helft uit bestuurders benoemd door de Belgische staat.

Vermits men openlijk verklaarde van Didier Bellens af te willen en de vorige pogingen om zijn loyauteit in vraag te stellen - zoals de hem volgens interne en externe audits onterecht verweten belangenvermenging - op niets uitdraaiden, opent zijn recente kritiek op de Belgische staat en de premier duidelijk perspectieven.

Brengt de Ministerraad Bellens weldra een ontslagvergoeding, of toch de roe?