Bedrijven hebben laag aantal vrouwelijke ingenieurs aan zichzelf te danken

Door Inge Craninckx, Business Controller Sustainability and Lean Enterprise bij Atlas Copco en voorzitter van ‘De Pleiades’, een female network binnen Atlas Copco met als doel om binnen het bedrijf een klimaat te creëren dat het vrouwen mogelijk maakt om door te groeien naar hoge managementfuncties.

Ja, ik ben dus een vrouwelijke ingenieur. Of beter gezegd: een ingenieuze vrouw.

Maar toch is het cliché van de mannelijke ingenieur nog steeds realiteit. Toen ik in 2000 afstudeerde als één van de twee vrouwelijke industrieel  ingenieurs elektronica aan de Hogeschool Antwerpen, had ik eigenlijk niet gedacht dat in technische opleidingen in 2012 nog steeds maar één op tien een vrouw zou zijn. Enfin, ik denk eigenlijk niet dat ik daar toen überhaupt over nadacht.

Bij mijn studiekeuze in 1995 was het aantal meisjes in de klas geen criterium. Wat ik precies wilde doen na de studies, daar had ik geen idee van. Ik wilde iets doen met wetenschappen en wiskunde, waarmee je later zeker aan de slag kon in een groot aantal bedrijven. In welke stad ik graag wilde studeren, dat was belangrijk, en dat de school een  leuke bar in de kelder had, ja dat wist ik ook. Maar hoeveel meisjes er in de klas zouden zitten? Nee, eerlijk gezegd niet bij stilgestaan.

Ook in mijn professionele leven heb ik er nooit hinder van ondervonden dat ik een vrouw ben. Ja, sommige reacties zijn anders, maar dat is toch ook zo in je privéleven. Of is dat naïef? Toen ik bij Toyota werkte, was mijn grootste handicap dat ik niet Japans ben. Gender was geen issue, mijn baas was trouwens een vrouw. Toen ik bij Atlas Copco op de productielijn aan de slag ging als kwaliteitsingenieur kreeg ik waarschijnlijk wel andere reacties dan een man in die positie. Maar ik deed de job graag en goed. Toen ik promotie maakte tijdens mijn zwangerschap en ons team ging leiden werd mij gezegd: ‘toch mooi dat je die kans krijgt, ook al ben je zwanger’. En ik dacht: ‘wat ben jij naïef, ik was gewoon de beste kandidaat’.

Genderbalans

Ondertussen ben ik mij wel wat bewuster geworden van de problematiek van het lage aantal vrouwen in technische bedrijven. En de problemen zijn er in de eerste plaats voor die bedrijven zelf. De technologische bedrijven waarin ik werk(te) zouden gebaat zijn bij een betere genderbalans in hun werknemerspopulatie. De ene zou kunnen evolueren naar een meer West-Europees  evenwicht werk-privé zodat er minder Aziatische mensen zich te pletter zouden werken en het verloop onder niet-Aziaten zou dalen. De andere organisatie zou met behulp van die typisch feminiene tactiek genaamd ‘communicatie’ haar strategie en doelstellingen beter bekend kunnen maken in de organisatie zodat deze beter begrepen en gedragen zouden kunnen worden.

Maar technologische scholen en bedrijven slagen er onvoldoende in aan scholieren en studenten uit te leggen wat zij hen te bieden hebben. De meeste industriële bedrijven verwoorden niet op een aantrekkelijke manier wat hun missie is, hun reden van bestaan en hun toegevoegde waarde voor de maatschappij. En hoe plaats je daarin dan de rol van die jonge werknemer die zijn weg in de bedrijvenjungle zoekt?  Zeg nu zelf, wat klinkt beter: -Kom bij ons werken aan internationale projecten rond  hoogtechnologische producten binnen een uitdagende industriële organisatie. We hebben iemand nodig die een technisch profiel heeft en drie talen spreekt. Of –Help ons de beste oplossing aan te bieden aan onze klanten zodat zij betere resultaten kunnen halen. We zoeken iemand die onze klanten begrijpt en hun technische noden kan vertalen in een duurzame oplossing die rekening houdt met de toenemende schaarste van grondstoffen en energie.

En blijkbaar zijn het vooral meisjes/vrouwen die kiezen voor een opleiding/job in een sector waarvan de toegevoegde waarde voor de maatschappij meer voor de hand ligt. Hoe verklaar je anders het contrast met de geneeskunde of farmaceutische nijverheid, waaraan toch ook sterk wetenschappelijke en theoretische opleidingen vooraf gaan, maar waar het zwakke geslacht meer en meer de overmacht krijgt?

Aan zichzelf te danken

Het lage aantal vrouwelijke ingenieurs hebben de opleidingsinstellingen en bedrijven aan zichzelf te danken doordat ze het reële belang van technologie en haar grote toegevoegde waarde aan de maatschappij onvoldoende communiceren. Want waarom zou je als vrouw in hemelsnaam niet voor een job als ingenieur kiezen? Jobzekerheid is een feit. Je kan aan de slag in een productieomgeving. Dit vond ik als jonge ouder een groot voordeel; je bent gebonden aan vastliggende uren in een dagregime, avonduren zijn niet te presteren want dan is de fabriek dicht, je hoeft niet (veel) te reizen. Je werkt dikwijls in teamverband. Hiermee zijn alle clichéredenen onderuit gehaald waarmee dikwijls wordt geschermd als vrouwen afhaken voor een bepaalde job.

Dit terwijl de studies en succesvolle ondernemingen aantonen dat bedrijven meer en meer nood hebben aan een empathische leider. Wie jonge ingenieurs wilt motiveren moet hen begeleiden op een coachende manier eerder dan met de verouderde autoritaire stijl.  Dit vraagt een combinatie van technische competentie en emotionele intelligentie, wat een profiel is dat zeker ook bij veel ingenieuze vrouwen past.

Dus mijn oproep aan scholen en bedrijven is: maak je missie duidelijk en laat aan de jonge mensen weten wat de toegevoegde waarde van techniek is voor de toekomst onze maatschappij. Trek de meisjes mee over de streep. Want om met een ander cliché af te sluiten dat bij mijn weten nog steeds overeind blijft: welk bedrijf zal eerder een jonge mannelijke ingenieur aantrekken, een mannenbastion of een bedrijf met een gezonde genderbalans en wat vrouwelijke collega’s?