Werkgevers stellen verkeerde vraag op verkeerde moment

Concurrentievermogen is fundamenteel voor economie en maatschappij, nu en altijd. Bedrijven dragen de kracht en betaalbaarheid van onze toekomst. De afgeleide geldstromen van hun succes - lonen, btw, belastingen, dividenden - maken dat onderwijs, gezondheidszorg en pensioenen gefinancierd blijven. Zonder winnende bedrijven gaat alles bergaf. Die overlevingsstrijd is hard en soms meedogenloos. Niets is ooit verworven.  

De loonkost is ongetwijfeld een centraal element in het concurrentievermogen. Maar het is wellicht niet het belangrijkste: innovatie, klantgerichtheid, gemotiveerd talent, snelheid en productiviteit staan er naast of boven. De productiviteit in een bedrijf en de keten ligt vaak in anders of slimmer werken dankzij technologie, minder tussenschakels en simpeler managementstructuren. Verdient de werknemer te veel, of moeten we efficiëntie eerst zoeken in de overdaad aan management?

Inflatie zal ons nog een tijd blijven volgen. Tekorten en prijsstijgingen worden voor een deel echt veroorzaakt door een mismatch van vraag en aanbod in een chaotische wereld, ook al vraag ik me almaar meer af welke partijen het goed uitkomt duurzame prijsverhogingen kunstmatig te bewerkstelligen. In ieder geval is het good practice inkomende prijsstijgingen door te rekenen aan de volgende schakel in de keten, met de consument als laatste in de rij. Daar botsen we op de limieten van de koopkracht, wat ons bij het inkomen van werknemers brengt. In een exportgeleide economie kan je dat koopkrachtargument voor een deel wegborstelen, maar bots je dan niet op het rechtvaardigheidsprincipe?  

Rechtvaardigheid

Rechtvaardigheid is het essentiële cement in elke samenleving, los van rang, geslacht of leeftijd. Ik kan de werknemer die hard doorwerkte in coviddagen niet in de ogen kijken en hem vertellen dat hij het in moeilijke tijden met minder moet doen. Hij verdient dat niet. Bij stijgende kosten is het aan bedrijfsleiders om in eerste instantie in elk gaatje te zoeken naar productiviteitswinsten. Hierbij zullen inefficiëntie, onwil en verstarring worden aangepakt.

De maatschappelijke verzuring is groot; stakingen, betogingen, klaagzangen in allerlei sectoren, en voetbalgeweld zijn de exponenten van een vermoeide geest. De beste remedies daartegen zijn optimisme en rechtvaardigheid. Ondernemend leven is ‘ja-denken’ en oplossingen zoeken. Die houding moet veel breder worden gepredikt en neergezet. Het vak ‘ondernemend leven’ moet verplicht worden op scholen: oplossingsgericht handelen, nooit vastraken, in morgen geloven. Iedereen als het ware een maand op stage in West-Vlaanderen. Polarisatie, wijsvinger naar anderen, defensief gedrag, overdreven egocentrisme daarentegen zullen alleen de situatie verergeren. Vandaag een indexsprong vragen, is olie op het vuur gieten. 

De grootste onrechtvaardigheid ligt niet bij bedrijven noch werknemers, maar bij de overheid. De terechte schreeuw van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez tegen de taxshift en voor een taxdown is een illusie zolang de overheid niet drastisch ingrijpt in haar geldverspilling. Belastingen zullen nooit verminderen als kosten niet dalen.

Opdracht

Opdracht: vind voor 20 miljard euro structurele besparingen in de werking van dit land. Middelen en bronnen: schaf lui en onproductief geld af in misbruiken in de ziekenzorg, de pedagogische structuren in het onderwijs, de buitensporige pensioenen voor zij die het niet nodig hebben, kromme staatsstructuren, nutteloze overlegcomités, levenslange werkloosheidsuitkeringen, lobbygestuurde subsidies. Het maakt niet uit of ze Belgisch, Vlaams, provinciaal of gemeentelijk zijn. Vecht voor een flexibele arbeidsmarkt waar statuten en vaste benoemingen niet meer in de weg staan van juiste beslissingen.

Straf nooit - integendeel, beloon - zweet en risico. Zit niet in de zakken van zij die elke dag hun best doen voor hun gezin. Dat is verantwoord staatsmanschap en de ware uitdaging voor de minister van Financiën. Een indexsprong of belastingverhoging leiden de aandacht af van waar het echte euvel zit. Overigens, de extra euro brengt 30 tot 50 cent naar de ontvanger en kost het bedrijf meer dan 1,3 euro. Het is de staat die opslag krijgt, niet u.

De studiediensten van Voka en het VBO kunnen concreet aangeven en becijferen waar die verspilling ligt, en ze publiek aan de kaak stellen. Zo kan het netto inkomen van werknemers nog jaren de inflatie volgen zonder dat de werkgever hiervoor opdraait via brutoloonsverhogingen. Meer netto voor hetzelfde bruto zonder lastenverschuiving naar anderen.

Kunnen we hier op korte termijn een overlegcomité over organiseren? Een met een echte vuist.