We hoeven ons niet neer te leggen bij de files

November is nog maar in de helft en het aantal zware filedagen loopt snel op. Het is duidelijk dat het wegverkeer in België tegen zijn limieten aanbotst. We trekken het niet meer. En met tal van wegenwerken op verkeersknooppunten op komst is het einde nog niet in zicht.

Sinds de coronacrisis werkt 32 procent van de Belgen minstens een dag per week thuis, wat leidt tot 35 miljoen minder afgelegde autokilometers per dag. Nochtans lag de filedrukte in oktober 2022 25 procent hoger dan in dezelfde periode in 2021 en zelfs 35 procent hoger dan in de laatste oktober voor covid. Dat is vooral te wijten aan een toename van het aantal vrachtwagenkilometers door de explosieve groei van de e-commerce. Volgens het Federaal Planbureau zal het vrachtvervoer op onze wegen tegen 2040 met nog eens 28 procent toenemen.

We moeten de files niet als vanzelfsprekend beschouwen. Een combinatie van een aangepaste infrastructuur en een betere afstemming tussen de modi van vrachtvervoer kan een groot verschil maken.

In de binnenvaartsector zijn grote winsten te halen: een schip met een laadvermogen van 4.500 ton haalt 220 vrachtwagens van de weg. Na decennia stilstand in het opwaarderen van cruciale infrastructuur voor onze bevaarbare waterwegen zien we een inhaalbeweging. 19 bruggen over het Albertkanaal werden aangepast om grotere efficiënte binnenschepen toe te laten en de Seine-Scheldeverbinding wordt stelselmatig opgewaardeerd. Ook het inschakelen van versterkte binnenschepen op de kustvaartroutes via de Noordzee maakt het vrachtvervoer per schip aantrekkelijker.

Voor het spoor is actie nodig. Onze havens, de hoeksteen in het Vlaamse logistieke systeem, zijn onvoldoende ontsloten. Een upgrade van de capaciteit voor goederentreinen is cruciaal en hoogdringend.

Data uitwisselen

Daarnaast moet de efficiëntie van het wegvervoer omhoog. Liefst een op de vijf vrachtwagens rijdt leeg rond. Door een betere samenwerking kunnen vrachten worden uitgewisseld, waardoor de transporten efficiënter verlopen. Haventerminals, transporteurs, rederijen... moeten hun verantwoordelijkheid opnemen.

Op een centraal digitaal platform kunnen data worden uitgewisseld over de vervoersopties via trein, binnenvaart en vrachtwagens. Zo kunnen verhandelaars efficiënte keuzes maken en kunnen verplaatsingen beter gepland worden.

Meerdere platformen zijn al in gebruik, vaak van expediteurs, die voor hun eigen vrachtwagens of schepen transporten uitstippelen. Maar een overkoepelend systeem bestaat niet. Transporteurs zijn terughoudend over het delen van concurrentiële data over klanten, lastminuteboekingen en verplaatsingen... Die koudwatervrees dient overwonnen te worden. Laat we hopen dat de geesten voldoende rijpen om andere vervoersvormen niet als concurrenten te zien, maar als noodzakelijke partners om onze logistieke processen vlot te trekken.