Waarop wachten we nog om prijs van dienstencheque op te trekken?

Het dienstenchequesysteem, dat bijna 20 jaar bestaat, vertoont structurele pijnen. In de sector, een van de grootste werkgevers van het land, draaide in 2022 43,5 procent van de bedrijven verlies.

De prijs van een dienstencheque is al meer dan tien jaar onveranderd. Wie kent een bedrijf of een sector die al 14 jaar tegen dezelfde tarieven werkt? Je hebt geen master in de economie nodig om te begrijpen dat je ooit met de rug tegen de muur komt te staan als de inkomsten gelijk blijven, maar de uitgaven - door de indexaties van de afgelopen jaren - almaar toenemen.

Als de huishoudhulpen dan terecht meer koopkracht vragen, is de impasse compleet. De vakorganisaties en werkgevers kunnen elkaar onmogelijk vinden door het structurele gebrek aan middelen en marge. Stakingen en sociale conflicten volgen elkaar in sneltempo op. In de sector loopt sinds de zomer van 2023 een stakingsaanzegging van onbepaalde duur. Dat komt allemaal door het gebrek aan politieke moed, want eigenlijk zijn alle partners het eens over de oplossing.

Variabele prijs

De prijs van de cheque en de fiscale aftrek moeten worden herbekeken. Voor de cheque betaal je 9 euro. Omdat dat fiscaal aftrekbaar is, komt de effectieve prijs op 7,2 euro. Het stopzetten van de aftrekbaarheid is een relatief makkelijke oplossing, die niet meteen voelbaar is. Het budget moet dan wel terugvloeien naar de sector en mag niet gebruikt worden om de begroting op orde te krijgen, zoals gebeurde toen toenmalig minister Hilde Crevits (CD&V) de fiscale aftrek verlaagde van 30 naar 20 procent. Die ingreep leverde de overheid 70 miljoen op, die recurrent in de schatkist verdween, in plaats van naar een sector te gaan die die broodnodig heeft.

Daarnaast moet hoe dan ook de prijs van de cheque omhoog. Cruciaal is wel dat daaraan geen nieuwe voorwaarden voor de bedrijven gekoppeld worden, zoals sommigen opwerpen. Dat zou opnieuw de hele sector met de rug tegen de muur zetten.

Een aanvullende oplossing kan een variabele prijs zijn, gebaseerd op inkomen en/of werkstatus. Zo maak je het systeem sociaal en eerlijk voor iedereen, ook voor wie het financieel minder breed heeft, zoals eenoudergezinnen, singles of ouderen met een laag pensioen. Evengoed kunnen we zo een incentive bieden aan wie werkt.

Zowel de vakbonden als de bedrijven vragen dat de prijs van de cheques stijgt. Zelfs de gebruikers gaan daarmee akkoord: zo goed als alle dienstenchequebedrijven zijn genoodzaakt aan bijfacturatie te doen en zij zien geen massale afname van de vraag. Waarom blijven politici dan op de rem staan?

Terugverdieneffecten

Gezien de terugverdieneffecten is de keuze als beleidsmaker nochtans gemakkelijk. Verschillende studies in opdracht van de politiek bewijzen dat 84 procent van de investering rechtstreeks terugvloeit naar de staatskas. Voor veel nieuwkomers is dit werk een eerste stap naar de arbeidsmarkt. Ook werd zwartwerk massaal teruggedrongen en kunnen in veel gezinnen beide partners langer of meer werken dankzij de huishoudhulpen.

Ik maak me sterk dat de terugverdieneffecten zelfs nog een pak hoger liggen. Veel voordelen en toegevoegde waarde zijn moeilijk te kwantificeren. Dankzij de dagelijkse inzet van de huishoudhulpen komt er voor gezinnen meer ‘life’ in de work-lifebalance. Huishoudhulpen zijn ook een onmisbare steun voor ouderen, die dankzij hun hulp langer in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven. Ze ontlasten ons zorgsysteem en beperken talloze overheidsuitgaven. Dat bleek ook in Frankrijk, waar een recente studie van IDEA Consult de terugverdieneffecten op liefst 119 procent schatte.

De klant gaat akkoord, de huishoudhulpen verdienen het en de werkgevers hebben al meermaals aan de alarmbel getrokken. Het is tijd voor een duurzaam systeem dat fair is voor alle partners: huishoudhulpen, bedrijven, overheid en klanten. Het verhogen van de prijs van de dienstencheque is noodzakelijk voor de verbetering van de arbeidsvoorwaarden van de huishoudhulpen en een belangrijke erkenning voor hun dagelijkse inzet. Laten we dat dus niet langer uitstellen.