VS zullen hun digitale kampioenen niet uitkleden

De Amerikaans-Chinese handelsoorlog is opgezet theater om de kiezers of bevolking een rad voor de ogen te draaien. Tweets die uithalen naar oneerlijke Chinese praktijken en de bedragen gemoeid met handelstarieven klinken spectaculair, maar Washington maakt zich meer zorgen over digitale innovatie en artificiële intelligentie dan over staal of sojabonen. Het rapport waarop de sancties steunen, heeft het vooral over ongeoorloofde acties van China om zijn digitale markt af te schermen en eigen bedrijven voor te trekken.

China beroept zich vaak op cyber- en nationale veiligheid om barrières op te werpen, bijvoorbeeld in datatransformatie, clouddiensten en netwerkbeheer. Het rapport raamt het verlies aan businesspotentieel als gevolg van het filteren van informatie - of zelfs het volledig blokkeren van websites - op vele miljarden dollars.

Er zit een bezorgdheid achter die veel verder gaat dan een onevenwichtige handelsbalans. De VS hebben een technologische voorsprong op eerste achtervolger China, zowel in civiele als militaire toepassingen. Maar China leert snel en is een kampioen in het assimileren en marktrijp opschalen van elders ontwikkeld innovatief potentieel. Met Alibaba en Tencent heeft het nationale kampioenen die zich kunnen meten met Google en Amazon.

De VS vrezen dat China ook op andere domeinen zijn achterstand snel goedmaakt. Het baart hen zorgen hoe de Chinese overheid met een zeer actief industrieel beleid dit succesverhaal stuwt. Dit soort overheidsingrijpen is van alle tijden, denk maar aan hoe wij hier in Europa met overheidssteun Airbus hebben laten uitgroeien tot een concurrent van Boeing.

Hoger niveau

China tilt deze strijd evenwel naar een hoger niveau met een agressieve investeringspolitiek, die weinig rekening dient te houden met eigendomsrechten, democratische evenwichten of afspraken uit het verleden. Buitenlandse bedrijven in China worden vaak gedwongen tot joint ventures met Chinese bedrijven. Dat betekent dat men heel veel intellectuele eigendom deelt of dient prijs te geven, zonder garanties op bescherming.

Alles draait meer dan ooit rond intellectuele eigendom en de bescherming daarvan. Bovendien zullen technologische ontwikkelingen meer dan ooit de militaire machtsverhoudingen bepalen. Ook cyberveiligheid komt hoog op de strategische agenda. De verstrengeling van militaire spionage en het gebruik van gegevens uit de persoonlijke levenssfeer zal maatschappelijke dilemma’s creëren, met steeds vaker kritiek daarop. Het Facebook-schandaal is wellicht maar een opwarmer.

Afgaand op de vragen van de senatoren tijdens de hoorzittingen lijken in de VS strategische overwegingen vooralsnog te primeren op de rechten van de consument en diens privacy. Was het door digitaal analfabetisme of uit gespeelde onwetendheid dat de Facebook-topman Mark Zuckerberg werd geknuffeld in plaats van de mantel uitgeveegd? Het heeft er de schijn van dat alle middelen goed zijn om de digitale strijd met China aan te gaan. De eigen nationale kampioenen mag niets in de weg worden gelegd. Zodoende lijkt Facebook er goedkoop vanaf te komen.