Versterk ondernemingszin in secundair onderwijs

Jongeren vinden meer dan ooit de weg naar het ondernemerschap. Voor veel opleidingen uit het beroeps- en technisch onderwijs is het zelfstandig ondernemerschap een logische en geknipte loopbaankeuze. In 2023 richtten 5.731 min 22-jarigen in Vlaanderen een onderneming op. In 2018 waren dat er 4.179. Een stijging van 37 procent dus.

Bij horecaopleidingen start de helft van de jongeren binnen vijf jaar een eigen zaak, in de sector van de kappers en schoonheidszorgen is dat 80 procent. Daarnaast stijgt ook het aantal studenten die tijdens hun studies in het hoger onderwijs als zelfstandige beginnen. Tussen 2017 en 2021 verdubbelde het aantal studenten-zelfstandigen bijna, van 5.008 naar 9.114.

Laten we het ijzer smeden terwijl het heet is en ondernemerschap als een volwaardige sleutelcompetentie uitwerken in het onderwijs. Dat kan in de derde graad waar mogelijk, of via een zevende jaar ondernemerschap. Onderwijs en Syntra, de aanbieder van tientallen opleidingen, moeten daarvoor samen aan de kar trekken.

De goesting om te ondernemen is bij jongeren aanwezig, maar de kennis ontbreekt nog te vaak. Sinds de afschaffing van het attest bedrijfsbeheer is de aandacht van het onderwijs voor ondernemerschap weggeëbd. Dat zien we jammer genoeg ook in de cijfers. In 2018 zetten 693 jonge ondernemers (-22 jaar) hun onderneming stop, in 2023 waren dat er al 1.155, een stijging van 66 procent.

De lat van de nieuwe minimumdoelen in het secundair onderwijs ligt te laag om jongeren de broodnodige ondernemerschapscompetenties bij te brengen. Er zijn signalen die ons doen vrezen voor een té beperkte invulling in de nieuwe leerplannen.

Prijszetting

Wie het secundair onderwijs verlaat, heeft vaak te weinig basiscompetenties om een onderneming voldoende duurzaam uit te bouwen in onze snel veranderende samenleving en economie. Kennis over onder meer rendabiliteit, prijszetting, personeel en investeringskosten is essentieel.

En dan is er nog de hervorming van het secundair onderwijs. Het is goed dat jongeren binnenkort na een zesde jaar bso (beroepssecundair onderwijs) beloond worden met een diploma, maar het gevolg is dat de toekomst van de zevende jaren onder druk komt te staan. Is er straks nog een prikkel voor jongeren om dat zevende jaar te volgen? Dat bereidt ofwel voor op het hoger onderwijs of je kan een extra (deel)beroepskwalificatie behalen. Maar willen jongeren door deze hervorming de extra mile gaan voor een zevende jaar?

We roepen de onderwijs- en opleidingsverstrekkers op niet blind te blijven voor de loopbaankeuzes van onze jongeren. Als een geïntegreerde vorming niet mogelijk is, rest ons alleen een algemeen vormend zevende jaar ondernemerschap waarin leerlingen sterk voorbereid kunnen worden op het oprichten en runnen van een zelfstandige zaak. De vraag is of jongeren daar gezien de modernisering van het secundair wel zin in hebben.