Vacature voor ministers met moed

Philippe Gijbels, de hoofdstrateeg van BNP Paribas, vergeleek in een recente voordracht de rente met de zwaartekracht. Als de rente stijgt, weegt alles zwaarder: aandelen, obligaties en immobiliën gaan eerder dalen. Niet alleen de rente is vandaag een bezwarende factor voor de economie. Bedrijven kampen met een resem kostenverhogende factoren: transport, grondstoffen, lonen en energie. Alles weegt zwaarder.

Toen covid twee jaar geleden in de omzet hakte, was omzetgroei de juiste kompasnaald naar een betere horizon. Omzetverlies los je op met omzetgroei: bedrijven zochten intensiever en creatiever naar nieuwe omzetbronnen en vonden die vaak. Never waste a good crisis. Het antwoord op kostenverhogingen en de toenemende zwaartekracht is niet hetzelfde. Kostenverhoging los je op met productiviteit, efficiëntie en automatisering. Less is more. Think poor.

Als de zwaartekracht toeneemt, zullen zwaar geladen schepen sneller zinken. Als een onderneming met 6 procent brutobedrijfswinst (ebitda) op omzet achterop hinkt omwille van onvoorziene kostenverhogingen, moet ze snel aan de bak om productiviteitswinst te realiseren. Bedrijven gaan in sneltempo aan de slag om in elke hoek minder relevante uitgaven te snoeien, processen te stroomlijnen en dure manuele stappen te automatiseren.

Door die muur van productiviteit gaan doet vaak pijn. Het vergt een andere manier van denken, breekt comfortzones, kost jobs en lukt zelden zonder riskante investeringen. We aanvaarden die pijn omdat ambitie overheerst en de hoop naar een beter schip moed geeft. Dat is economische groei: constant willen verbeteren voor een onvoorspelbare toekomst, gewapend met visie, wilskracht en moed, ook al ga je af en toe op je bek.  De koppelwerkwoorden tussen ‘iets willen’ en ‘iets hebben’ zijn ‘risico nemen’ en ‘werken’.

De Bleeker

Vorige week nam Eva De Bleeker (Open VLD) ontslag als staatssecretaris voor Begroting. Jammeren omdat ze rechtlijnigheid uitstraalde en het wellicht bij het rechte eind had, doet niet ter zake. De staat van de begroting is relevanter dan het ontslag van een talentvolle politica. Politici zijn er als de kippen bij om bedrijfsleiders op de vingers te tikken dat een land besturen veel complexer is dan een bedrijf leiden. Dat kan best zijn, maar zijn de principes niet dezelfde? België ontsnapt evenmin aan die zwaartekracht. Het Belgische schip zal geleidelijk zinken als het niet wordt vertimmerd.

Bij de federale stuurlui lijkt de moed te ontbreken om het Belgische schip lichter te maken door overbodige kosten te schrappen. Als een land met een begrotingstekort van 6 procent van het bruto binnenlands product kampt, moet het efficiënter worden door luiheid, ballast en overbodigheid weg te snijden. De regering heeft niet de moed een essentiële pensioenhervorming door te voeren (niet de hoogte van het minimumpensioen is het probleem, wel de te hoge basispensioenen voor sommige doelgroepen en de nood om langer te werken).

Ze toont evenmin de moed om radicale maatregelen te nemen die de arbeidsactiviteit verhogen, vooral in het zuiden van het land. Niemand pakt de inefficiëntie van gebrekkige overheidsstructuren aan, Brussel op kop. Ook Vlaanderen heeft nood aan minder administratie, om zorg en onderwijs niet te noemen. Herbekijk elke vorm van subsidiëring: voor bedrijven, studiebureaus of wie dan ook. De overheid durft niet wat burgers en bedrijven wel doen: tijdelijke pijn aanvaarden om het morgen beter te maken.

Efficiëntie

Wie in crisistijd geen overbodige kosten durft weg te hakken, is de antithese van leiderschap. De overheid heeft blijkbaar de moed niet om het overheidstekort te reduceren vanuit efficiëntie.

Een overheid die uitstelt tot morgen wat gisteren had moeten gebeuren, hypothekeert de toekomst van België. You cannot build a reputation on what you are going to do. Uitstellen tot na 2024 lijkt het handelsmerk van Vivaldi. Als blijkt dat een linkse Waalse meerderheid en een centrumrechtse Vlaamse meerderheid een andere visie hebben over de toekomst en niet dezelfde offers willen brengen om het schip te verstevigen, moeten ze tot de conclusie komen dat België niet werkt en dringend een confederaal model uitwerken. Fiscale autonomie is de enige weg naar de toekomst. Elk betaalt zijn keuzes.

Het koppelwerkwoord tussen ‘iets willen’ en ‘iets hebben’ is immers nooit ‘vragen, krijgen’ noch ‘eisen’.