Liever als aandeelhouder aan tafel dan als activist aan de zijlijn

Een Waalse bioboer spant bij de ondernemingsrechtbank van Doornik een rechtszaak aan tegen de oliereus TotalEnergies. In ons land is TotalEnergies de eerste multinational die af te rekenen krijgt met een klimaatzaak. In Nederland werd Shell al eerder veroordeeld. Maar ook andere grote bedrijven kregen het al juridisch aan de stok met klimaatactivisten.

De aandeelhoudersgroep Follow This van de Nederlander Marc van Baal pakt het echter anders aan en heeft een resolutie opgesteld om de oliegigant Shell te dwingen zijn CO2-uitstoot te verlagen en in lijn te brengen met het klimaatakkoord van Parijs. Follow This heeft zich verzekerd van de steun van 30 institutionele beleggers, die in mei op de jaarlijkse algemene vergadering van Shell de resolutie zullen goedkeuren.

Dat doet me terugdenken aan het California Public Employees Retirement System (CalPERS), een van de grootste aandeelhouders van veel beursgenoteerde Amerikaanse bedrijven en in mijn begindagen de dominante institutionele activist. Het activisme van het Californische pensioenfonds was voornamelijk gericht op de ‘G’ van wat we nu kennen als de ESG-criteria: Environmental, Social en Governance.

Talrijke studies hebben sindsdien het CalPERS-effect onderzocht. De conclusie: er bestaat een positieve correlatie tussen het activisme van het pensioenfonds, betere corporate governance bij de geviseerde bedrijven en - opmerkelijk - betere beursprestaties. Kortom, om invloed uit te oefenen op het beleid van bedrijven moet je gebruikmaken van je macht als aandeelhouder.

Willekeur

Dat staat haaks op de absurde ESG-beleggingsfilosofie die de beleggingswereld overspoelt. Die filosofie verbiedt investeringen in oliebedrijven die slecht scoren op ‘E’ (environmental). Zo laat je die bedrijven in de handen van beleggers die geen moer geven om ons klimaat. Door hun enorme expertise en bergen cashflows hebben oliebedrijven een enorme impact op het milieu en zijn ze essentieel voor een succesvolle klimaattransitie. Hoe cynisch het ook lijkt, we zullen nog lang fossiele brandstoffen nodig hebben als we het licht niet willen laten uitgaan.

De exclusie-aanpak is selectief en willekeurig. Zo verbiedt men investeringen in tabaksbedrijven, maar is er geen verbod op aandelen van voedingsbedrijven die onze maaltijden overladen met suiker, zout en verzadigde vetten. Ook het investeren in de defensie-industrie wordt als moreel verwerpelijk beschouwd. Onbegrijpelijk en naïef, als je er met enige afstand over nadenkt. Exclusie leidt ook tot willekeur: iedereen heeft een andere visie op goed en kwaad, die bovendien vaak verschuift met het tijdsgewricht.

De ESG-beleggingsfilosofie legt niet alleen exclusie op, maar dicteert bovendien welke bedrijven in een sector mogen worden geselecteerd, zelfs als ze allemaal goede ESG-scores behalen. Met een willekeur aan vage scores kunnen bedrijven zich gemakkelijk verschuilen achter valse rapportages. Een gebrek aan uniformiteit opent de deur naar manipulatie en misleiding. ESG-scores proberen alles te meten, waardoor ze uiteindelijk niets meer meten.

Niemand betwist het streven naar een betere wereld. Bedrijven bewust maken van de klimaatverandering, sociale kwesties en betere governance is nobel, maar het uitsluiten van 'slechte' bedrijven is niet de oplossing. Net zoals een slechte student niet beter wordt door hem uit de klas te zetten, zullen bedrijven niet verbeteren door ze uit de portefeuille te weren.

In plaats van exclusie te omarmen, moeten beleggers en vermogensbeheerders nadenken over hoe ze effectief kunnen bijdragen aan een betere wereld, zonder zich te laten leiden door marketing of loze beloften. Vandaar het grootste applaus voor het initiatief van Follow This, dat groen verzet aantekent bij Shell. Laten we een verstandige koers varen naar een inclusievere en duurzamere toekomst. Want wie zal uiteindelijk de meeste impact hebben? De activist, de aandeelhouder of de activistische aandeelhouder?