Laten we de digitale hoofdpijn achter ons laten

Poezen die schaamteloos het scherm vullen. Jengelende kinderen. Medewerkers die uitgezakt in de zetel op hun klavier tokkelen. Ziedaar de beelden die thuiswerk vergezellen. Zelfs de website van Hilde Crevits en de SERV maken er zich schuldig aan.

Dat is een spijtige zaak. Als we van telewerk een blijver willen maken, dringt zich een positieve beeldvorming op. Wat denkt u van een kenniswerker die zonder onderbrekingen werkt aan taken die er echt toe doen?

De nieuwe luxe is geen Tesla waarmee we uren in de file staan. De nieuwe luxe is de keuze te hebben thuis ongestoord te kunnen doorwerken.

Wat me in discussies over thuiswerk opvalt, is de terugkeer van een set clichés. ‘Thuiswerk en innovatie gaan niet samen’, is er een van. Het septembernummer van The Economist, toch een respectabel blad, stelt dat innovatie de nabijheid van mensen veronderstelt, maar dat die nabijheid niet fysiek hoeft te zijn.

En dan is er de verheerlijking van de gesprekken aan de koffiemachine, die steevast tot fantastische ideeën zouden leiden. Informele gesprekken vergroten het vertrouwen tussen mensen, dat klopt. Maar ik associeer die mythische plek ook met intriges en roddels.

Tot slot is er het cliché van de teloorgang van verbondenheid. Onderzoek van Michael F. Steger toont aan dat mensen betekenis vinden in werk als ze weten dat het bijdraagt aan een hoger doel, aan iets dat hen als individu overstijgt. Die verbinding met dat hogere doel is cruciaal. Het lijkt alsof corona pijnlijk heeft blootgelegd dat bij sommige organisaties dat hogere doel ontbreekt. Als mensen enkel bij elkaar gehouden worden door een gebouw, is dat dan geen triestige zaak?

Hybride

De toekomst van werk is natuurlijk geen fulltime verplicht thuiswerk. De toekomst van werk is hybride. Met een gezonde mengeling van digitale en fysieke activiteiten. Een mix van samen en alleen werken. Op verschillende locaties die we zelf kiezen en die evenwaardig zijn.

Wat loopt er nu fout? Vanwaar dat geklaag en de zeurende hoofdpijn? We proberen het fysieke digitaal te kopiëren. Het resultaat is u welbekend. Dagen vol onvoorbereide meetings met te veel mensen rond de digitale tafel. Maar is dat de schuld van de tools? En wat is de oplossing?

Twee jaar geleden interviewde ik Manoj Sinha, manager bij Mercedes-Benz in Indië. ‘Meetings zijn plaatsen waar wie het meeste verdient de grootste bek opentrekt. Ik pak het zo aan: ik begin een meeting synchroon en we zetten de discussie asynchroon voort zodat ook de introverten hun ideeën kunnen spuien. Pas daarna komen we samen om beslissingen te nemen.’

Burn-outs

Een gelijkaardig idee vinden we terug in het gedachtegoed van de Amerikaanse tech-ondernemer Matt Mullenberg. Hij onderscheidt vijf niveaus van werken op afstand. In niveau één gebeurt alle werk op kantoor. In niveau twee kopiëren we het fysieke in de digitale wereld. ‘Het niveau met een verhoogd aantal burn-outs’, zegt Mullenberg. In niveau drie verkennen we de voordelen van de digitale tools. In niveau vier gaan we naar een gezonde balans tussen asynchroon en synchroon samenwerken. Niveau vijf bestempelt hij als het nirvana.

‘Wij komen alleen samen voor de dingen waarvoor we elkaars gelijktijdige aanwezigheid nodig hebben', zei Michel Pilet, de CEO van het Nederlandse techbedrijf Clevergig, me enkele weken geleden in een interview. Zij zitten op niveau vier. ‘Het is ons streefdoel zo weinig mogelijk meetings in te plannen en het merendeel daarvan wordt stevig en asynchroon voorbereid. Ik wil zo vaak mogelijk werken zonder onderbrekingen.’

De Zoom-meetings waarvan we massaal hoofdpijn krijgen zijn een symptoom van Mullenbergs niveau twee. Niveau vier is de toekomst. Terugglijden naar niveau één is geen optie.

Isabel De Clercq

Oprichtster van connect/share/lead en auteur van 'Social Technologies in Business' (2017)