Lamleggen gezondheidszorg onthult genocidaire intenties

Gezondheid is een basisrecht. Gezondheidszorg is meer dan alleen een systeem van ziekenhuizen en medicijnen. Ze is de ruggengraat van een samenleving, een fundament waarop overleving en ontwikkeling rusten. Net daarom gaan er terecht zoveel middelen naar en was ze de allerbelangrijkste indicator tijdens de coronacrisis. Het vernietigen van die ruggengraat betekent dat een bevolking wordt beroofd van haar capaciteit om te overleven. En dat gebeurt met onze medemensen in Palestina. Genocide.

Een voorwaarde om van genocide te spreken is dat er een intentie zit achter de oorlogsmisdaden. Verdedigers van de illegale bezetting willen doen geloven dat die intentie juridisch gezien in woorden uitgedrukt moet zijn. Dat klopt niet helemaal. Een intentie kan ook afgeleid worden uit de systematiek van de acties, de schaal ervan cumulatief in de tijd, het compleet gebrek aan proportionaliteit.

Te onbekend is dat er ook zoiets bestaat als internationale medische rechten. Het aanvallen van ziekenhuizen is altijd een misdaad. Altijd. Dat geldt ook voor militaire artsen en ziekenhuizen. Slechts in uitzonderlijke situaties mag daarvan voorzichtig afgeweken worden, onder strikte voorwaarden en met proportionaliteit als absolute indicator. De aanvaller is verplicht zelf eerst een veilige evacuatie en een veilig onderkomen te organiseren. Voor alle zieken en gezondheidswerkers, ook baby’s en mensen aan de beademing op intensieve zorgen. De continuïteit van kwalitatieve zorg moet op elk moment ten strengste gegarandeerd blijven. Patiënten halfnaakt, zonder zuurstof, infusen uitgerukt, te voet naar een niet-functionerend ziekenhuis laten stappen voldoet daar op geen enkele manier aan.

In Palestina viel de illegale bezetter stelselmatig alle essentiële ziekenhuizen aan. Niet per ongeluk één of twee, nee, systematisch allemaal. Opgelapte ziekenhuizen werden zelfs nog een tweede of derde keer aangevallen. Meer dan 1.000 artsen, verpleegkundigen, gezondheidswerkers werden vermoord. Het grootste aantal in een conflict sinds de oprichting van de Verenigde Naties. Alle medische universiteiten werden vernietigd, zodat ook geen nieuwe gezondheidswerkers opgeleid kunnen worden. Basismedicatie zoals insuline en humanitaire hulp wordt veel te vaak tegengehouden. Veilig zwanger zijn en bevallen zijn zo goed als onmogelijk gemaakt, terwijl die de essentie van het menselijk bestaan uitmaken.

Ziekte en verderf

De lijst van aanvallen op elk aspect van de gezondheidszorg is gruwelijk lang. Dat wordt gecombineerd met het creëren van ziekmakende, dodelijke leefomstandigheden: uithongering, uitdroging, geen sanitaire voorzieningen, vernietiging van huisvesting en overbevolking in kampen. Het lijkt wel het draaiboek ‘Hoe creëer ik zoveel mogelijk ziekte en verderf?’ Daardoor neemt de nood aan zorg exponentieel toe, terwijl diezelfde zorg net werd uitgeschakeld. Studies tonen aan dat 200.000 mensen daardoor het leven zullen laten - meer als niet snel massale hulp wordt toegelaten. Door de gezondheidszorg volledig uit te schakelen wordt overleven onmogelijk gemaakt. Medicide.

Het gezondheidsargument was mee doorslaggevend in de rechtelijke uitspraak en de arrestatiebevelen door het Internationaal Gerechtshof. Dokter Tlaleng Mofokeng, speciaal VN-rapporteur voor het recht op gezondheid, wijst op de systematische ondermijning van gezondheidszorg als een directe schending van het internationaal recht en als een vorm van collectieve straf die niet kan worden getolereerd. De situatie in Gaza illustreert volgens haar hoe de vernietiging van gezondheid en gezondheidszorg als een wapen wordt ingezet om bevolkingsgroepen te verzwakken en uit te roeien.

Dat het een poging tot uitroeiing is, besluiten ook mensenrechtenorganisaties als Amnesty International, Human Rights Watch en Artsen zonder Grenzen onafhankelijk van elkaar. Het Hoog Commissariaat van de Verenigde Naties voor de Mensenrechten (OHCHR) publiceerde gelijkaardige bevindingen.

Vorige week werd het laatste goed functionerende ziekenhuis in het noorden van Gaza aangevallen en in brand gestoken, met dodelijke slachtoffers onder artsen en patiënten. Iedereen werd eruit gesleurd en apparatuur en operatiekwartieren werden onbruikbaar gemaakt. Het ziekenhuis kan niet langer zorg bieden. De directeur werd opgesloten in een beruchte gevangenis waar al eerder artsen doodgemarteld werden, goed gedocumenteerd door VN-onderzoekers.

Rechtsstaat

De directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie, zelf een oorlogsslachtoffer uit Ethiopië, heeft stevige kritiek op illegale bezetting en schendingen van het medisch recht. Tedros Adhanom Ghebreyesus werd vorige week aangevallen door Israëlische bommen op een luchthaven in Jemen. Van hoge VN-functionarissen worden altijd op voorhand bewegingen doorgegeven aan alle strijdende partijen, om een veilige doorgang te garanderen. Israël, met een van de meest gesofisticeerde inlichtingendiensten ter wereld, wist heel goed waar dokter Tedros zich bevond op het moment dat het bommen dropte.

Dat zijn allemaal geen toevalligheden meer, daarvoor is de systematiek te duidelijk. Werkelijk elke vorm van gezondheidszorg of van de verdediging ervan wordt doelwit. Welke intentie kan een regime daarbij hebben?

Het consequent opkomen voor mensenrechten en rechtsstaat is geen politiek of ideologie. Het werd in wereldwijde verdragen neergeschreven. Dat als ‘extremistisch’ of ‘ongepast’ zien, zou de wereld op haar kop zijn.

Regeringsonderhandelaars, neem in het regeringsakkoord een standvastige positie in voor het behoud van de rechtsstaat en de mensenrechten, en spreek u uit tegen de genocide in Palestina. Het oordeel van het Internationaal Gerechtshof verplicht lidstaten daartoe. Collega’s, doorbreek toch die medeplichtig geworden stilte en laat uw stem horen. Artsenverenigingen, medische faculteiten en scholen verpleegkunde, blijf niet zwijgend toekijken en weiger hieraan mee te werken. Gezondheidswerkers, kom in verzet tegen deze aanval op onze gezworen zorgplicht en op de menselijke waardigheid.