Hoeveel unicorns we hebben, is niet de belangrijkste vraag

Na zijn jongste kapitaalronde sloot Lighthouse, een aanbieder van hotelmanagementsoftware, onlangs aan bij de Belgische club van unicorns. Dat zijn niet-beursgenoteerde bedrijven die een waardering hebben van meer dan 1 miljard dollar. Sindsdien telt ons land er officieel vijf.

Dat aantal wordt vaak gezien als een maatstaf voor het succes van het ondernemersklimaat. Zelfs met Lighthouse erbij bevindt België zich nog altijd achteraan in het Europese peloton van unicorns, vooral per capita beschouwd. Dat zou een teken aan de wand kunnen zijn van een slabakkend ecosysteem van groeibedrijven. Maar telt het aantal private miljardenbedrijven echt als maatstaf voor het ondernemende succes van een land?

Het gebruik van het aantal unicorns als graadmeter heeft veel weg van wat Co Adriaanse, de Nederlandse oud-voetbaltrainer, ooit scorebordjournalistiek noemde. Daarmee doelde hij op een overmatige focus op het eindresultaat, zonder aandacht voor de processen en de context erachter. In de sport zegt het scorebord niet altijd alles. Een overwinning kan het resultaat zijn van uitstekend spel, maar net zo goed van geluk of fouten bij de tegenstander. Datzelfde principe geldt in de bedrijfswereld. Het lijkt aantrekkelijk om het aantal unicorns als dé maatstaf voor succes te nemen, maar die redenering is te kort door de bocht.

Een gezond en dynamisch ecosysteem van al dan niet technologische groeibedrijven hoeft niet af te hangen het aantal unicorns aan de top van de piramide. Soms is het beter een brede fundering te hebben van scale-ups die ervoor kiezen geen lange reeks van kapitaalrondes aan te gaan. Een bedrijf dat gericht is op duurzame groei en winstgevendheid kan net zo succesvol zijn - zo niet succesvoller - dan een start-up die zich richt op snelle expansie en het bereiken van de status van unicorn.

Sommige bedrijven kiezen er bewust voor niet door te groeien naar een bij het publiek bekende miljardenwaardering. Ze kunnen beslissen het pad van structurele winstgevendheid te volgen en zo minder afhankelijk te zijn van externe investeerders. Daarnaast is er de keuze om je bedrijf gewoon te verkopen. Voorbeelden daarvan zijn Henchman en Silverfin, die beide werden overgenomen door strategische buitenlandse spelers. Dat soort exits maakt dat er veel geld in het Belgische ecosysteem blijft, wat op de lange termijn gunstig is voor andere start-ups. Bovendien creëren dergelijke exits ruimte voor een toename van het aantal serieondernemers. Die kunnen hun ervaring in het opbouwen van een bedrijf inzetten bij nieuwe initiatieven.

Als we toch een scorebord willen hanteren, kunnen we beter verder kijken dan het aantal unicorns. Denk aan het aantal winstgevende scale-ups dat zonder nieuwe kapitaalrondes blijft groeien, het aantal strategische exits, de beschikbaarheid van binnenlands groeikapitaal of de toename van het aantal serieondernemers. Een breed en robuust ecosysteem waarin bedrijven van verschillende groottes en strategieën floreren, is uiteindelijk waardevoller dan een handvol unicorns.

Dus ja, het is positief dat België er weer een unicorn bij heeft, maar het is niet allesbepalend voor het succes van ons ondernemersklimaat. De belangrijkste vraag is niet hoeveel unicorns we hebben, maar hoe we een omgeving bouwen waarin bedrijven van verschillende groottes en benaderingen kunnen gedijen en bijdragen aan de economische kracht van ons land.