Het kader mag niet belangrijker worden dan het schilderij

Door Ignace Van Doorselaere, CEO van Neuhaus

Mijn vader was een kleine zelfstandige, en hij noemde ze ‘Hoofdletters’. Ze zijn rad van tong en wonen meestal veilig in hoge bomen, waar statuten en contracten vol airbags of parachutes aan de takken groeien. Ze komen nooit organisaties binnen zonder een slipstream van consultants, nood aan extra studies of veel nieuw volk - van hetzelfde soort - en doen zelden uitspraken zonder zwaar betaalde back-up.

Processen worden snel complexer, presentaties mooier, de kosten in de organisatie nemen toe. Ze betalen die weliswaar nooit uit eigen zak. Politics above results. Gaat het nog over klant en product, of over presentatie en proces? Luister naar hun woorden, kijk vooral niet naar hun daden. Ze hebben niet het kwetsbare en directe van de no-nonsensepersoon die duidelijkheid vooropstelt en toegevoegde waarde wil leveren zonder vangnet. Big Company People.

Elon Musk heeft er ook last van. Hij pleit voor het opstappen uit nutteloze vergaderingen. Gelijk heeft hij. Vergaderen heeft nochtans een goede intentie. Het brengt mensen samen - face to face, nog steeds de beste manier - en betrekt hen persoonlijk bij een doordachtere beslissing. Als dat leidt tot betere producten, onderwijs en zorg; gemotiveerde werknemers, leraars en verpleegsters; voldane klanten, leerlingen of patiënten; tevreden aandeelhouders en belastingbetalers, dan zijn we goed bezig. Dat is de inhoud, het schilderij.

Zo gaat het al lang niet meer. De randvoorwaarden verslinden doorgaans meer tijd dan de essentie. Het kader is nu belangrijker dan het schilderij. We zijn allemaal te veel naar school geweest. We hebben regels, procedures, codes, KPI’s (performantie-indicatoren), evaluatiegesprekken, functiebeschrijvingen, classificaties nodig. Die hebben we op school geleerd, en dat exporteren we. Er zijn te veel managers en tussenlagen. Dat is het kader. Big Company People.

We splitsen onze organisaties te veel op in deelcompartimenten en bouwen egogedreven grenzen via divisies en functiebeschrijvingen. Elk van die deelverantwoordelijkheden neemt steeds minder beslissingen, ze zeggen niet ‘ja’ of ‘neen’ maar voegen bedenkingen en hindernissen toe. Ze hebben comités nodig, lange rapporten en veel tijdverlies. Meer regels vragen meer controles - audits - en die geven nooit 10 op 10. Administratie creëert administratie.

Schijnprocedure

Als belegger voel ik de nutteloze schijnprocedure van MIFID II op mij af komen. Voor onnozele transacties moet ik een ‘geschiktheidsverklaring’ afleggen. Ben ik nog ‘geschikt’ om een aandeel te kopen? Bankiers excuseren zich voor de domme vragen en vereisten die ze nu op papier moeten stellen vooraleer een simpele transactie uit te voeren. Je voelt de administratieve druk als een dolk in de rug van beleggingsadviseurs, die het ook liever anders zien. Hoeveel vergaderingen worden daaraan besteed? Of het ook een goede belegging is en de resultaten beter worden, lijkt bijzaak. Big Company People.

In Brussel hebben de politici veel weg van Big Company People. Ze zien het belang van de burger niet - één stad, één politiezone, meer veiligheid met minder structuur. Ze kiezen voor bescherming van de eigen bevoegdheden en voelen zich onaantastbaar achter opgetrokken muren van wetteksten en procedures. Ik heb veel respect voor de politieman op straat die zijn leven voor ons riskeert, maar kijk met afgrijzen naar de Big Company Politicus die er niet in slaagt een logische structuur neer te zetten.

Het is een lang, taai maar noodzakelijk gevecht om dat terug te schroeven. Laat ons beginnen bij de rebellie van de millennial tegen ‘big brands’ en de zoektocht naar kleinschaligheid en authenticiteit. Minder kader en meer schilderij.

Universiteiten en hogescholen moeten technocratisch management met de vinger wijzen en voor meer autonomie en verantwoordelijkheidszin pleiten. Bedrijven moeten in hun interne rangen daadkracht tonen door snellere beslissingen, minder versnippering van verantwoordelijkheden, terugschroeven van analyses en studies, minder auditdepartementen die op alle slakken zout leggen.

En laat overheidsambtenaren maar lang stage lopen in Zwitserland of Singapore. Inspraak van en verantwoording naar gewone burgers in kleinere structuren - gemeentes en kantons - leidt tot betere beslissingen. Beter betalen van ambtenaren, minder ambtenaren, overheid ten dienste van burger en bedrijf.

Laat ons Big Company geleidelijk ontmantelen: in bedrijven, onderwijs- en overheidsstructuren, in ons middenveld. ‘People should not be afraid of their governments. Governments should be afraid of their people’ (‘V for Vendetta’, maar dan zonder revolutie).