De limieten van de libra

Hear, hear! De libra wordt een stabiele globale cryptomunt, gebaseerd op een korf van echte financiële activa en steunend op de gedecentraliseerde blockchaintechnologie. Ze zal miljarden mensen goedkoop toegang verlenen tot elementaire financiële diensten. Althans, dat is wat de libra-associatie ons wil doen geloven. En velen geloven het. Dit wordt de munt van de 21^ste eeuw roepen ze, een ware revolutie. Of nog, eindelijk gedaan met die onverantwoordelijke continu geld printende centrale banken die de ene na de andere financiële zeepbel blazen. Weg met de tirannie van de overheid. Enfin, voorspelbare reacties dus.

Maar, hoezo revolutionair? Dit project ligt gewoon in het verlengde van de bestaande Facebook-commercie: een businessmodel dat bouwt op een gigantisch netwerk waarop adverteerders tegen betaling hun koopwaar promoten. Het commerciële proces wordt gewoon verder opgerekt. Inderdaad, bij aanvang zal het tech-consortium handelaren betalen om kortingen aan te bieden.

Nieuwe munt?

Kunnen we trouwens spreken van een echte munt? Welnu, een goed werkende munt bezit drie essentiële eigenschappen. Ten eerste, het moet een algemeen aanvaard betaalmiddel zijn. Het indrukwekkende consortium van technologiebedrijven bezit allicht de schaal, de knowhow en de middelen om voldoende gebruikers van de betaaldienst te kunnen overtuigen. Tenminste, als ze het menen met het bewaken van de privacy.

Ten tweede, het moet een stabiele rekeneenheid zijn. Door de koppeling aan een korf van internationale munten zou er inderdaad sprake kunnen zijn van een stabiele intrinsieke waarde. Alleen, het gaat om een losse belofte en niet om een expliciete harde garantie. Dat is een cruciaal element. Bovendien blijft er sowieso een belangrijk wisselkoersrisico overeind. Dat is uitermate onhandig voor consumenten en producenten.

En ten derde, het moet als spaarmedium voor de toekomst kunnen dienen. In het witboek lees ik nergens dat de libra ook rente zou opbrengen. Het lijkt er dus sterk op dat Facebook en zijn vrienden de interestopbrengsten in hun eigen zak stoppen. De wereld redden, begint uiteraard met jezelf.

Conclusie: dit is gewoon een betaalformule. En nieuw? Als je libra’s aanschaft, koop je gewoon een geldmarktfonds. Bovendien is het geen cryptomunt wegens niet grenzeloos en niet decentraal. Bovenal ruikt het naar pure commerciële expansiedrift.

Financiële stabiliteit

Verder zijn er vraagtekens te plaatsen bij de monetaire stabiliteit van het hele libra-verhaal. Zeker in de minst ontwikkelde regio’s bestaat het risico dat zwakke munten worden gedumpt en het lokale financiële systeem begint te wankelen.

En wat met kredietverlening, en dus geldschepping, in libra? Gaan we de controle en de supervisie echt overlaten aan gigantische privébedrijven zoals Facebook? Uiteraard niet, maar de libra-fanclub lijkt hier vlotjes aan voorbij te gaan. Velen schijnen te vergeten dat de Grote Recessie van 2008-2009 maar zo groot kon worden door een parallel circuit van schaduwbankieren. U leest het goed: schaduwbankieren.

Dat neemt niet weg dat we in de toekomst alleen maar verder zullen opschuiven in de richting van elektronische betalingen. Zo gebeurt in Zweden vandaag nog slechts tien procent van de betalingen in cashgeld. De opmars van digitaal geld valt niet te stoppen. Die van cryptomunten ook niet, zou je kunnen zeggen. Ok, maar mijn inschatting is dat je dan finaal eerder bij een digitale centrale bankmunt uitkomt in plaats van de libra of een private cryptomunt zoals de bitcoin.

Inderdaad, de overheid kan rustig observeren hoe de technologie zich ontwikkelt, uiteindelijk zal ze er via wetgeving en regulering toch altijd in lukken om de spelregels naar haar hand te zetten en zo het monopolie op de uitgifte van geld te bestendigen. Het onderzoek naar een digitale centrale bankmunt is trouwens volop bezig.

Er is ook een belangrijk inhoudelijk argument om die piste te verkiezen boven het privé-initiatief. De geschiedenis leert namelijk dat een stabiel monetair systeem een almachtige ultieme geldschieter vereist. Enkel de overheid kan die rol opnemen. Zuckerberg & Co zullen het niet doen.