De Chinese kip met gouden eieren gaat op dieet

Omdat de Chinese groei afzwakt, hoopten velen in het land op een sterk signaal dat de overheid de economie zal ondersteunen en vooral op een fiscaal steunpakket voor de vastgoedsector. Tijdens de recente belangrijkste twee politieke bijeenkomsten bleef dat alles evenwel achterwege.

Centraal stond een nieuw evenwicht in de economie, waarbij de groei moet komen van de tech- en de dienstensector. China wil minder afhankelijk worden van traditionele sectoren zoals vastgoed. Tegelijk werd meer nadruk gelegd op snellere technologische en duurzame economische ontwikkeling.

Maar de belangrijkste boodschap was dat ook China zich moet verzoenen met het 'nieuwe normaal'. Iedereen moet begrijpen dat de economie niet langer 6 of 8 procent per jaar kan groeien - die tijd komt nooit meer terug. Bedrijven die het te bont gemaakt hebben, kregen de boodschap dat de overheid ze geen hand boven het hoofd houdt en ze al helemaal niet van de ondergang zal redden.

Dat gaat zeker op voor vastgoedontwikkelaars zoals het geplaagde Evergrande. De Chinese overheid heeft ervoor gekozen de vastgoedbubbel langzaam leeg te laten lopen. Ze probeert het risico te beperken door vooral geen bijkomende appartementen te bouwen en de prijs van bestaande lege woningen te reguleren. Als bedrijven als Evergrande over de kop gaan, dreigt een implosie van de hele vastgoedsector.

Tegelijk gooit de overheid de vastgoedontwikkelaars geen fi­nan­cië­le reddingsboei toe in de vorm van een bail-out. Ze moeten zelf de verantwoordelijkheid dragen voor de gigantische schuldenberg die ze opgebouwd hebben. Aan vastgoedspeculanten of mensen die een derde of vierde woning bezitten, zegt China dat aan speculatie nu eenmaal risico's verbonden zijn en dat ze de gevolgen zelf moeten dragen.

Het duidelijke punt van de Chinese overheid is: iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen daden, en wie het algemene belang schaadt, gaat voor de bijl. Het contrast met het economische beleid van de meeste westerse landen is groot, waar steunpakketten en fiscale stimuli aan de orde van de dag zijn. Steun en stimuli leiden dan wel tot een (korte) heropleving van de economie, is de redenering, ze hebben ook langetermijngevolgen zoals sterke inflatie en bubbels in bepaalde sectoren.

In de Verenigde Staten hebben vooral grote bedrijven en Wall Street voordeel gehaald uit die steunpakketten, wat tot ongenoegen en populisme heeft geleid. De financiële crisis van 2008, waarbij de grote banken door de overheid gered werden, kan rechtstreeks gelinkt worden aan de ruk naar rechts (en links) in de Amerikaanse politiek. 

Nutteloze spelletjes

Ook voor de techsector is de Chinese boodschap duidelijk. Stop met het ontwikkelen van nutteloze spelletjes of zaken die mensen online houden. Leg je toe op wat het algemeen welzijn, de productiviteit of de duurzaamheid bevordert. Ontwikkel vooral technologie die China op de lange termijn onafhankelijker en economisch sterker maakt.

Mensen zoals Jack Ma en zijn bedrijf Alibaba waren ooit een uithangbord voor het nieuwe China. Nu zijn dat soort techbedrijven eerder een probleem, omdat ze te veel macht hebben en ze volgens de overheid nauwelijks bijdragen tot het algemeen welzijn. China tolereert geen bedrijf zoals X of een figuur als Elon Musk, die met zijn satellieten bijna eigenhandig de oorlog in Oekraïne kan beïnvloeden. Niemand is groter dan de Communistische Partij.

China kiest dus voor een heel andere weg. Alles draait nu om stabiliteit en tragere, maar meer langetermijngroei. Groeien om te groeien, ten koste van wat ook, is er niet meer bij. Het land wil geen nieuwe bubbels meer, eerder een inkrimping van de bestaande bubbels, meer overheidscontrole en stabilisering van de economie. De bomen groeien niet meer tot in de hemel.

Volgens sommigen slacht China met die wending de kip met de gouden eieren. Maar het heeft er meer van weg dat het de kip op een dieet zet, zodat ze weer gezond wordt en nog lang eieren kan leggen.