Beboet bedrijven voor digitale uitsluiting

Vanaf 28 juni 2025 moeten sites, apps en toestellen voor iedereen vlot bruikbaar en toegankelijk zijn. Dat legt de Europese Accessibility Act op. De meeste bedrijven in ons land zijn daar nog niet klaar voor en liggen er ook niet wakker van. Waarom zouden ze ook? De Belgische overheid miste in augustus 2022 zelf de deadline om de Europese richtlijn in nationale wetgeving om te zetten.

Dat moet anders. We moeten digitale inclusie ernstig nemen, waarbij de overheid boetes moet opleggen aan bedrijven die hun diensten en toestellen niet toegankelijk maken.

ChatGPT, artificiële intelligentie, datakluizen, de metaverse... De digitalisering van onze samenleving gaat in een sneltreinvaart. Bedrijven springen graag op de kar omdat digitalisering hen efficiënter maakt en geld bespaart. Ze redeneren daarbij dat de gebruiker hen wel zal volgen.

Maar niet iedereen volgt: een op de zes Belgen kan alledaagse digitale handelingen niet of niet zonder moeite uitvoeren: digitaal een afspraak bij de kapper maken, een premie aanvragen, een betaling uitvoering of een ticket van het openbaar vervoer kopen. Ze lopen vast omdat ze het niet begrijpen of vertrouwen, omdat ze het door een visuele of motorische beperking niet kunnen, of om andere redenen.

We moeten garanderen dat die groep kleiner en niet groter wordt. Dat wordt een uitdaging, want de technologie evolueert zo snel dat de digitale wereld morgen voor nog meer mensen een doolhof kan zijn. Chatbots als ChatGPT zijn knappe staaltjes van technologie, maar kampen met het probleem dat ze niet laagdrempelig en toegankelijk genoeg zijn. Daardoor dreigt net exclusie in plaats van inclusie.

Bestaande initiatieven om te werken aan digitale inclusie zoals DigitALL doen prachtig werk, maar zijn helaas te vrijblijvend. Het is daarom dringend tijd om mens en technologie in balans te brengen en te maken dat digitale oplossingen voor iedereen werken.

Niet vrijblijvend

Zonder verplichtende overheid lukt het niet. We hebben nood aan een regering die vastberaden uitsluiting wil bestrijden. Hoewel ze een staatssecretaris voor Digitalisering heeft, aarzelt de Belgische regering om de Europese richtlijn over toegankelijkheid in nationale wetgeving om te zetten. Ze moet daarbij nog de keuze maken welke boetes ze zal opleggen aan bedrijven. Waarop wacht ze?

Digitale inclusie is een zaak van algemeen belang: een zesde van de burgers uitsluiten of laten vallen, hoort niet. Maar het is ook een zaak van bedrijfsbelang: een zesde van je potentiële klanten vooraf uitsluiten, is geen goed beleid.

28 juni 2025 nadert snel. Wie vandaag plannen maakt voor nieuwe sites, apps en toestellen, neemt digitale inclusie best van meet af aan mee. Het is duurder om een digitaal huis te verbouwen naar inclusieve vereisten, dan het meteen op maat van iedereen te maken. De toegankelijkheidsvereisten die de Accessibility Act oplegt, zijn een goed begin om digitale inclusievere toepassingen te maken. Laat de toepassingen testen, ook op complex woordgebruik en of ze eenvoudig en ondubbelzinnig te gebruiken zijn. Denk ook na over hulp- en contactmogelijkheden voor wie toch ergens vastloopt.

Om alle bedrijven mee op de kar te krijgen zijn financiële sancties nodig. Daarmee dreigen zal de bedrijven op termijn meer opleveren. Daarnaast is een economische mentaliteitsswitch nodig: in plaats van te besparen door een op de zes potentiële klanten te laten vallen, kunnen we extra omzet en winst genereren door een op de zes mensen ook klant te maken. Wie ziet zijn omzet niet graag stijgen? Dat is de keuze.