ArcelorMittal toont waartoe degrowth ons leidt

In een week tijd kregen we twee doemberichten over de industrie in België. Audi verliest een belangrijk model en ArcelorMittal in Gent krijgt het moeilijk tegenover de vestiging in het Franse Duinkerke. Vroeger zou dat een storm aan politieke verklaringen hebben uitgelokt en zou de urgentie zijn ontstaan om in te grijpen. Nu heerst bij sommigen een grote stilte.

Die stilte is veelzeggend. Sommige partijen vinden industrie vervuilend en ongewenst, of iets van het verleden. Ze vinden dat de industrie maar beter verdwijnt, als onderdeel van hun degrowthstrategie. Voor we onherroepelijke fouten maken, is het hoog tijd dat we iedereen wakker schudden. PS-voorzitter Paul Magnette pleit voor de afwezigheid van groei en het louter herverdelen van onze rijkdom. Zonder maakindustrie zal Vlaanderen evenwel verarmen en, met minder te herverdelen, zal het de Belgische structuur dus ook niet meer kunnen financieren.

De gebeurtenissen bij Audi en ArcelorMittal zijn complex en hebben vele oorzaken. De Duitse autosector heeft zijn transformatie te laat ingezet en de concurrentie van Amerikaanse en Chinese modellen is moordend. De staalindustrie zit in een dip door de algemene industriële recessie, de import vanuit China en de dure energiestrategie van de Europese Unie.

Maar als Audi of ArcelorMittal in België sluit en hun activiteit naar andere landen verhuist, betekent het ook dat wij minder aantrekkelijk zijn. En dan komen we bij onze kostenfactoren: energie en arbeid. België is daar minder concurrentieel. ArcelorMittal in Duinkerke koopt goedkoper energie dan ArcelorMittal in Gent. De subsidie van de Franse staat speelt daarbij een rol, net als de keuze van België om goedkope energie - kernenergie - af te bouwen.

Duitsland en Frankrijk beseffen het belang van de maaksectoren. In België leeft dat besef onvoldoende. Nochtans is ons welvaartsniveau er onlosmakelijk mee verbonden. Onderzoek en ontwikkeling, export, indirecte tewerkstelling, ecosysteemeffecten: de maaksectoren zijn bepalend voor onze economie en het financieren van onze sociale en andere noden.

De Verenigde Staten keken tot 15 jaar geleden ook neer op de industrie. Dat veranderde onder president Barack Obama in 2009. Met Donald Trump - Make America Great Again! - en Joe Biden trekken de VS weer volop de industriële kaart.

De IRA, die meer een Industrial Revival Act dan een Inflation Reduction Act is, doet investeringen in industriële complexen boomen. Het beleid werd bijgestuurd door het inzicht dat de de-industrialisering van de VS heeft geleid tot kwetsbaarheid, verarming en zelfs maatschappelijk ontwrichtende fenomenen zoals verslavingen aan fentanyl. Dat staat allemaal in documenten van het Congres.

Neocommunisme

In België heeft een belangrijke activistische onderstroom van degrowth de-industrialisering als doelstelling om klimaatneutraal te worden. ‘Als Arcelor in Gent sluit, daalt de CO2-emissie van België met 8 procentpunten’, hoor je dan.

Maar Arcelor in Gent is het meest uitstootefficiënt in de wereld. Als het wereldwijde gemiddelde van staal qua uitstoot CO2 per ton 100 is, zit Arcelor in Gent op 75. Als die activiteit sluit en we Chinees staal importeren, verhoogt de uitstoot wereldwijd tot meer dan 150. Voor de uitstoot is de vestiging in Gent dus een zegen. Zonder staal overigens ook geen hernieuwbare energie, want je hebt het nodig voor zonnepanelen, windmolens, het elektriciteitsnetwerk.

Aan de kortzichtigheid van de degrowth-de-industrialisering komt wellicht pas een einde als de gevolgen komen bovendrijven van de verpaupering die er onvermijdelijk op volgt. Als we die weg blijven opgaan, is dat volledig aan onszelf te wijten.

De degrowthfilosofie is gewoon een andere term voor neocommunisme. Het daarmee verbonden de-industrialiserings-laisser-fairebeleid dat in ons land opgang maakt, leeft maar bij een kleine kern activistische groeperingen en politici, die weliswaar een grote impact heeft. Op Europees en Belgisch vlak veroorzaakt die veel schade.

Minder ideologisch

Voor oplossingen kijken we op Europees vlak beter naar de IRA: minder dirigistisch, minder ideologisch, minder subsidies, en meer innovatie- en ondernemersgericht. Europa moet ook een strategie ontwikkelen voor kritieke grondstoffen.

Op Belgisch en Vlaams vlak is de weg vooruit een beleid gericht op circulariteit, met minder subsidies en meer focus op concurrentiële kosten. Een betrouwbare, betaalbare en gediversifieerde energiebevoorrading, met nucleair, renewables en waterstof(afgeleiden). Een eenvoudiger en sneller vergunningsbeleid zou ook een groot verschil maken. En moeten we herhalen dat we meer STEM-profielen nodig hebben om maaksectoren aan te trekken?

Tot slot moeten we de degrowthers wijzen op hun desastreuze doctrine, die de wil van elke mens om vooruit te gaan wil fnuiken.