Puntensysteem doet steeds langer werken voor minder pensioen

De regering wil een ‘pensioen met punten’ invoeren. Die invoering kan ook retroactief zijn, zegt pensioenminister Bacquelaine. Dan krijg je pensioenpunten voor reeds gewerkte jaren. Maar hoeveel euro zal zo’n punt waard zijn?

Pas wanneer je met pensioen gaat, worden jouw punten omgezet in euro’s. De waarde van de punten en de leeftijd waarop je mag gaan, zullen afhangen van factoren waar jij geen enkele vat op hebt: de stijging van de levensverwachting, de situatie van de overheidsfinanciën en de evolutie van het gemiddeld loon.

Stijgt de levensverwachting, dan moet je automatisch langer werken of krijg je minder pensioen. Komt er terug een financieel-economische crisis, dan idem dito. Komen er veel flexijobs met lage lonen bij, dan daalt je pensioen. Ook de pensioenleeftijd wordt variabel: pas drie jaar op voorhand wordt ‘vastgeklikt’ wanneer je met pensioen kan gaan.

Zweden

De regering verwijst naar Zweden om het puntenpensioen te promoten. Dat werd daar al ingevoerd in 2001. De Zweden kunnen vanaf 61 met pensioen, althans als ze 40 jaar hebben bijgedragen. Maar wie stopt op 61, krijgt een kwart tot een derde minder pensioen.

Hoe langer de verwachte duur van je pensioen, hoe kleiner je maandelijkse uitkering. Wil je de uitkering krijgen die je normaal zou ontvangen als je met je 65 op pensioen zou gaan, dan moet je langer werken. De pensioendienst rekent netjes uit hoeveel langer. Voor wie in 1973 geboren is, is de uitkomst: 68 jaar en 6 maand. Jawel, Zweden moeten nu al drieënhalf jaar langer werken om hun wettelijk pensioen van weleer te behouden.

Gaat het economisch slecht, dan treedt een andere parameter in werking. Uw pensioenbedrag gaat volgens een wiskundige toverformule ‘automatisch’ naar beneden. Dat gebeurde in 2010, 2011 en 2014.

Duitsland

Ook Duitsland heeft een puntenpensioen, sinds 2002. Ook daar zijn de wettelijke pensioenen in vrije val. Almaar minder van ’s lands rijkdom gaat er naar de gepensioneerden, hoewel hun aantal jaar na jaar toeneemt. Sinds de invoering van het puntensysteem zijn de pensioenen er met 10 procent gedaald ten aanzien van de lonen. De ouderdomsarmoede treft Duitsland als een bijbelse plaag: 2,7 miljoen Duitse 65-plussers leven in armoede. Voor 13 miljoen werknemers die vandaag weinig verdienen, dreigt hetzelfde lot.

Holger Balodis, de pensioenspecialist van Der Spiegel, schetst die Duitse realiteit: ‘Terwijl het pensioenbeleid een hele generatie gepensioneerden in de armoede jaagt, dwingt het de jongeren tot waanzinnige voorzorgsmaatregelen die uiteindelijk veel duurder uitvallen dan een behoorlijk wettelijk pensioen. Het pensioenbeleid doet vooral de jonge generatie bloeden. En op oude leeftijd krijgen ook zij een hongerpensioentje.’

1.100 euro

Minister Bacquelaine zegt: ‘Wie een volwaardig pensioen wil, zal een aanvullend pensioen die naam waardig moeten opbouwen.’ Jan Spooren, pensioenspecialist van de N-VA zegt: ‘ Wie een eigen huis en wat spaargeld heeft, moet van een pensioen van 1.100 euro kunnen leven.’ Waarom pensioenen van ministers en parlementairen dan nog steeds mogen oplopen tot 6.525 euro bruto per maand, is mij een raadsel.

België spendeert nu al één derde minder aan de wettelijke pensioenen dan Frankrijk en Oostenrijk. Oostenrijk telt ongeveer evenveel ouderen. De wettelijke pensioenen liggen er 50 procent hoger. Vrouwen kunnen er nog steeds vanaf 60 op pensioen. Mannen hebben gemiddeld 1.850 euro pensioen per maand.

Oostenrijk is geen gidsland voor alles, maar rond pensioenen kunnen we er wel iets van leren. En ze hebben geen puntensysteem. Want dat doet iedereen langer werken voor minder pensioen.