Er blijft ruimte voor de adviesfunctie in de banksector.

De grootbanken zien zich verplicht drastisch in te grijpen aan de kostenzijde, en de snelste - niet noodzakelijk de beste - resultaten worden daar bereikt door in te grijpen in het personeelsbestand. De hoge loonlasten, opgejaagd tot een exuberante hoogte door de sociale en fiscale lasten in België, maken van het personeel nu eenmaal een sitting duck.

De extreem lage rentestand is hooguit de aanleiding voor het huidige sociale bloedbad bij onder meer AXA en ING. Onderliggend levert de aanpassing van het bancaire strategische model een veel belangrijkere bijdrage.

Bij het begin van het millennium zetten de Europese banken (en vooral de Belgische) sterk in op het bankassurantiemodel. Het uitgangspunt was dat de samenvoeging van distributiepunten van banken en verzekeraars de verkoopcapaciteit van beide zou verhogen. De onderlinge integratie kostte echter bakken geld, de afstemming verliep stroef en de beoogde synergie werd zelden bereikt. Iedereen deed ook hetzelfde, zodat er een grote margedruk ontstond. Daarenboven viel de rendabiliteit op de tak21- en tak23-producten zodanig terug dat het toekomstperspectief van een dergelijke strategie zwaar onder druk kwam te staan.

Als de marges per cliënt wegkwijnen, moet je meer cliënten bereiken zonder de kosten te verhogen. Het digitale platform laat op dat vlak zelfs exponentiële groei toe, terwijl de creativiteit bij de ontwikkeling van nieuwe applicaties voor het mobiele bankieren mij telkens weer aangenaam verbaast.

Dramatisch

De strategische wijziging is dramatisch voor het personeelsbestand. In plaats van hogere marges na te streven door het bereik per individuele cliënt te verhogen, zal men nu lagere marges opzoeken in veel grote marktsegmenten, en daar is er geen enkele ruimte meer voor overtollige kosten. De inefficiënties die zich generaties lang hebben opgehoopt in de banksector worden nu versneld afgebouwd.

Toch blijft er ruimte voor de adviesfunctie. Meer en meer zelfs, want in een land als België, met de meeste financiële activa per hoofd van Europa (de Zwitsers even terzijde gelaten) is de nuttige invulling van het beleggingsvraagstuk een ernstige kwestie, zeker gezien de zeer lage pensioenuitkeringen.

De verwijzingen naar de staatssteun die de banken hebben gekregen zijn begrijpelijk, maar niet relevant. De huidige ontwikkelingen hebben geen verband met de financiële crisis, maar zijn eerder een uitvloeisel van de eurozonecrisis en de monetaire politiek van de Europese Centrale Bank om de anemische economische groei proberen aan te jagen.

Ook de pertinente opmerking dat de banken wel miljarden euro’s kunnen spenderen aan (verhoogde) dividenden voor hun aandeelhouders, maar niets blijken over te hebben voor hun personeel, kent helaas een cynisch economisch antwoord. De nieuwe regelgeving Bazel III legt de banken zodanig hoge nieuwe eisen op inzake kapitaalvoorziening dat kapitaalverschaffers in een dergelijke context nu eenmaal veel belangrijker zijn dan (strategisch overtollig geworden) personeel.