Moderetailer Shein beschuldigd van 'georganiseerde misdaad'

Het van oorsprong Chinese Shein bezorgt sinds enkele jaren klassieke modeketens als H&M en Zara hoofdpijn. Het bedrijf combineert de bodemprijzen van de Ierse budgetketen Primark met het technologische potentieel en de reikwijdte van de videoapp TikTok, om in een verschroeiend tempo te groeien. Vorig jaar boekte de groep een omzet van 22,7 miljard dollar. Tegen 2025 wil ze aan 60 miljard zitten - ongeveer evenveel als H&M en de Zara-moeder Inditex samen.

Maar dat imperium steunt op illegale praktijken, claimen enkele designers in een klacht voor de Amerikaanse rechtbank. Die ontwerpers, die de klacht indienden in Californië, zeggen alle drie slachtoffer te zijn van flagrante kopieën van hun beschermd grafisch werk.

Het voorbeeld dat ze geven, is dat van illustratrice Krista Perry. Zij ontwierp een poster met de woorden 'Make it fun', die ze tot haar verbazing even later op de website van Shein te koop zag staan voor 3 dollar. Toen ze contact opnam, kreeg ze een vaag excuus en een schamele 500 dollar aangeboden.

De twee andere ontwerpers hadden gelijkaardige ervaringen. Volgens de klagers is dat een patroon bij de Chinese webretailer. Die zou aan de lopende band ontwerpen stelen, om zich dan van de domme te houden en naar derde partijen te wijzen als ontwerpers aankloppen. Afgeschrikt door de complexe bedrijfsstructuur en de diepe zakken van de Chinese retailer laten 'negen op de tien slachtoffers zich zo afschepen met een aalmoes', luidt de klacht.

Maffia

Dat model van seriële diefstal is volgens de klagende ontwerpers in strijd met de RICO Act - wat staat voor Racketeer Influenced and Corrupt Organizations Act. Met die wet worden in de VS normaal maffia en andere vormen van georganiseerde misdaad bestreden. 'Shein is groot geworden door opnieuw en opnieuw individuele inbreuken te plegen, als deel van een continu patroon van afpersing, dat zich maar blijft voordoen', luidt de aanklacht.

De ontwerpers zeggen dat het moeilijk wordt gerechtigheid te vinden, al is het maar door hoe Shein zakelijk georganiseerd is. 'Shein gebruikt een Byzantijnse wirwar aan structuren, die het moeilijk maakt iemand te vinden om verantwoordelijk te houden', luidt het. Door de RICO Act in te roepen, kunnen de klagers de hele organisatie tegelijk viseren. Of die aanpak werkt, moet nog blijken.

Slavenarbeid

Het is ver van de enige controverse rond de Chinese modereus, die een beursgang plant in de VS. Het bedrijf ligt ook onder vuur voor zijn milieu-impact en de werkomstandigheden waarin de kleding die het verkoopt, wordt gemaakt. Shein erkende vorig jaar dat het arbeidswetgeving schendt en beloofde beterschap. Maar volgens Amerikaanse wetgevers zou de groep zelfs slavenarbeid door de onderdrukte gemeenschap van Oeigoeren inzetten, wat het bedrijf ontkent.

Dat Shein onder een vergrootglas ligt, bleek vorige maand nog. Om wat goede punten te scoren in de aanloop naar de beursgang, nodigde het een stoet influencers uit om een kijkje te komen nemen in zijn 'innovatiecentra' in China, waar enkel propere faciliteiten en dolblije werknemers te zien waren. Dat de influencers zich zo gewillig voor de kar lieten spannen, oogstte toen een storm aan kritiek.