'Gebruik geen cannabisvloeistof in e-sigaretten'

Hoewel er nog geen absolute zekerheid is over het oorzakelijk verband, oordelen de artsen die hem behandelden dat de dodelijke longontsteking van Pauwaert waarschijnlijk werd veroorzaakt door een e-sigaret en/of de vulling met CBD-vloeistof (de niet-psychoactieve stof van cannabis).

Als die bevestiging er komt, wordt Pauwaert, die op 6 november overleed, de eerste vapedode in België. Zijn overlijden wakkert het debat over de risico’s van e-sigaretten en hun vullingen opnieuw in alle hevigheid aan.

'Geen illegale producten'

In zo’n e-sigaret zit geen tabak, maar vloeistof met meestal nicotine. Ze bevat een reservoir waarin een gloeidraad de vloeistof verdampt. De vaper rookt dus geen verbrande tabak, maar inhaleert damp met nicotine en eventueel een smaakje.

Volgens de federale overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid is de Belgische regelgeving rond e-sigaretten, die vallen onder de tabakswetgeving, zeer strikt. 'Het is commercieel strikt verboden vullingen met nicotine te verrijken met CBD of THC (de psychoactieve stof van cannabis, red.)', preciseert woordvoerder Jan Eyckmans. 'Omdat we alle vapewinkels streng controleren, lijkt het me bijna onmogelijk dat je daar zulke vullingen kan kopen. Ze zouden gek zijn om zo’n risico te lopen.'

In een communiqué riep British American Tobacco (BAT), dat in februari in ons land het e-sigarettenmerk Vype lanceerde, vapers donderdag uitdrukkelijk op 'enkel producten te gebruiken die goedgekeurd zijn door de autoriteiten. We roepen vapers op geen illegale producten te kopen en niet te knoeien met de vloeistoffen.'

Zelfgemaakte vloeistoffen

'In de Hoge Gezondheidsraad waarschuwden we jaren geleden al voor het toevoegen van supplementen in e-sigaretten', zegt toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven). 'CBD bijvoorbeeld wordt als onschadelijk en niet-verslavend voorgesteld. Je kan het via het internet kopen, maar dat kan heel gevaarlijk zijn omdat je niet weet wat erin zit. Er zijn gevallen bekend waarbij het ging om een veel gevaarlijkere, synthetische variant.'

In de Verenigde Staten gingen vapers al aan de slag met zelfgemaakte vloeistoffen, waarbij ze vitamine E-azijnzuur toevoegden aan het bij ons verboden THC. 'Als je dat goedje verhit, bedekt het de longblaasjes, wat leidt tot een verminderde zuurstofopname en zuurstoftekort', legt Tytgat uit. Het Amerikaanse federaal agentschap voor ziektecontrole (CDC) beschouwt vitamine E als de meest waarschijnlijke verantwoordelijke voor een epidemie aan longziekten gelinkt aan e-sigaretten.

Sinds augustus stierven in de VS zeker al 39 patiënten en raakten meer dan 2.000 mensen ernstig ziek. 'Uit een recente studie van The New England Journal of Medicine blijkt dat meer dan 80 procent van de jonge Amerikaanse vapers met longklachten cannabisvulling hadden gebruikt', zegt Ingel Demedts, een longspecialist van het ziekenhuis AZ Delta in Roeselare.

Te weinig data over e-sigaretten

'Het debat over de schadelijkheid van e-sigaretten, los van de discussie over cannabisvullingen, is heel moeilijk en verdient een zeer genuanceerd antwoord', zegt Demedts. 'Tegen iemand die vroeger een pakje sigaretten rookte, zal ik niet zeggen dat hij moet stoppen met vapen. Omdat het minder ongezond is dan roken. Maar ik zou hem zeker afraden er cannabisvloeistof in te doen.'

'En ik zou niet-rokers adviseren niet te beginnen vapen. De Europese Vereniging van Longartsen pleitte begin dit jaar zelfs voor een verbod. Net omdat er nog te weinig data zijn om te bewijzen of je ze wel veilig kan gebruiken. We weten nog niet wat de effecten op de gezondheid op de korte of lange termijn kunnen zijn.' Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) liet donderdag weten dat 'het huidige beleid rond de e-sigaret binnenkort geüpdatet wordt op basis van nieuw advies van de Hoge Gezondheidsraad.'

Ontslagronde bij Juul

Internationaal zwelt de kritiek op de verkoop van e-sigaretten aan. Terwijl ze in de Verenigde Staten al langer onder het vergrootglas liggen door gezondheidsproblemen bij gebruikers, raakte begin deze maand bekend dat China de onlineverkoop van e-sigaretten verbiedt. Eerder vaardigde India al een totaalverbod uit.

Die groeiende verkettering dwong de Amerikaanse marktleider Juul Labs, met een marktaandeel van meer dan 70 procent, tot een grote ontslagronde. De Californische producent, die sinds medio september zijn e-sigaretten ook in ons land verkoopt, kondigde een besparingsplan van 1 miljard dollar aan en 650 ontslagen.