Een duurzame jurk van 6 euro? Volgens Primark kan het

'Duurzaamheid mag niet iets zijn wat slechts een minderheid zich kan veroorloven.' Zo opent Primark zijn persbericht waarin het zijn engagementen voor de komende tien jaar aankondigt. De Ierse winkelketen lijkt daarbij een onhaalbare spagaat na te streven. Aan de ene kant wil ze voor zowel de productie als de werkomstandigheden een duurzamere winkelketen worden en de CO2-uitstoot tegen 2030 halveren, aan de andere kant wil ze even scherpe prijzen blijven aanbieden. Of om het met de woorden van Lynne Walker, Cares Director bij Primark te zeggen: 'Fantastische duurzame mode, voor fantastische prijzen.'

De prijsspeler speelt met de strategie alleszins perfect in op de tijdgeest. Zouden er nog bedrijven zijn die niet vertellen dat ze ethiek, duurzaamheid, eerlijke productie of het milieu hoog in het vaandel dragen? Dat kan ook bijna niet anders volgens Walker: 'Klanten willen duurzame kledij. Dat mag geen niche-product zijn.'

25.000 liter

De vraag is alleen of Primark die beloftes kan waarmaken. Kan een jurk van 6 euro überhaupt duurzaam zijn? Bij Primark zijn ze overtuigd van wel. De winkelketen gaat erover waken dat kleren langer meegaan. Bovendien moeten alle producten in de komende tien jaar van duurzame of gerecycleerde materialen gemaakt worden.

Walker verwijst daarvoor onder meer naar het Sustainable Cotton Programme. Dat programma, dat Primark zelf in het leven riep, leidt honderdduizenden boeren op om op een duurzamere wijze katoen te telen. Katoentelers gebruiken niet alleen massa's water - voor een T-shirt is zo'n 3.000 liter nodig - in de katoenteelt worden ook heel veel insecticiden en pesticiden gebruikt.

Landbouwers die aan het programma deelnemen, hebben volgens Primark het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen met gemiddeld 40 procent verminderd. Ze gebruiken 25 procent minder kunstmest en het waterverbruik liep met 10 procent terug.

'De vraag is of dat voldoende is', zegt Niki De Schryver, de oprichtster van COSH. Dat platform maakt de brug tussen consument en winkels die duurzame kledij verkopen. Die inspanningen liggen in lijn met merken zoals H&M en Levis. Zij gebruiken voor de productie van 1 kilogram katoen 2 kilogram chemicaliën in plaats van 3 kilogram. 'Om maar te zeggen dat zulke programma's en labels tot duurzamer katoen kunnen leiden', zegt De Schryver. 'Maar echt duurzaam kun je dat niet noemen. Wil je écht katoen dat de term 'duurzaam' waardig is, dan opteer je voor biokatoen zonder chemicaliën en met een GOTS-certificaat (Global Organic Textile Standard, red.).'

Recycleren

Primark wil ook helpen meer kleren te recycleren. In de winkels komen recycleerbakken, waar mensen gebruikte kleren kunnen achterlaten. Helaas geldt in de mode-industrie: hoe goedkoper een kledingstuk, hoe ingewikkelder de samenstelling en hoe moeilijker te recycleren. Een kledingstuk waar zowel wol, polyamide als polyester in zit, valt vandaag nog niet te recycleren. Bovendien maken strenge Europese regels dat recycleren erg moeilijk door onduidelijkheid over welke chemicaliën in diverse afvalfracties zitten.

Er zijn trouwens nog nadelen bij kledij die bijvoorbeeld gemaakt wordt uit gerecycleerde petflessen, weet De Schryver. 'Ten eerste is er de prijs. Gerecycleerd polyester kost 30 procent meer dan zuiver polyester.' Komt er dan 1,80 euro bij voor de jurk van 6 euro? 'Ten tweede: gerecycleerd polyester is vooral handig voor producten die je niet veel moet wassen zoals rugzakken en regenjassen', zegt De Schryver. 'Als je zulke producten wel veel wast, komen microplastics vrij.'

Bangladeshakkoord

Duurzaamheid draait niet alleen om het milieu, maar ook om menselijkheid. De mode-industrie heeft daarin een bedenkelijke reputatie. Primark belooft zich in te zetten voor de financiële weerbaarheid en wil de gelijke kansen van vrouwen bevorderen. 'Er werken meer dan 1 miljoen mensen in onze supply chain', zegt Walker. 'Wij zijn van hen afhankelijk en willen een duurzame relatie met hen uitbouwen.'

Tegelijk talmde Primark de voorbije weken met het ondertekenen van de nieuwe Bangladeshakkoorden. Nadat de kledingfabriek Rana Plaza in de Bengaalse hoofdstad Dhaka in 2013 was ingestort, zetten ruim 200 kledingbedrijven uit meer dan twintig landen binnen enkele weken hun handtekening onder bindende afspraken over de omstandigheden waarin hun kleding in Bangladesh werd geproduceerd.

Het nieuwe Bangladeshakkoord is een bevestiging van het oude. Ondertekenaars zegden ook toe mee te werken om het akkoord uit te breiden naar andere landen dan Bangladesh. Primark zette uiteindelijk op 13 september, twee dagen voor het zijn grote duurzaamheidscampagne aftrapte, zijn handtekening onder het akkoord.